Webfilm: Geen weg terug

Shariff Korver kreeg een Europese onderscheiding voor zijn geslaagde afstudeerfilm aan de NFTA. Hoewel, geslaagd. Een genuanceerde boodschap over dader/slachtofferschap, krijgt in het stevig doortimmerde scenario een wat schematische uitwerking.

Een prijs voor ‘integratie en culturele diversiteit’. Hoe blij moet je daarmee zijn als beginnend filmmaker? Het geeft je eindexamenfilm, aan de Nederlandse Film en Televisie Academie (NFTA), toch een politiek-ideologische zweem mee. Want de Civis Media Prize, een initiatief van de Europese Unie en de Duitse publieke omroep, is bedoeld voor bijdragen aan wederzijds begrip en eenwording in de multiculturele samenleving. Artistieke overwegingen doen er minder toe.

Toch is Geen weg terug ook een geslaagde film: uitblinker in de NFTA-lichting 2012. Shariff Korver, die er tijdens zijn studie in slaagde het vriendenproject De weg naar Cadiz in de bioscoop te krijgen, won niet voor niets al de Nassensteinprijs voor beste afstudeerfilm binnen fictie. Zijn asieldrama is sober en ingetogen, maar toch opwindend en tergend spannend; de muziek weet subtiel de emoties te onderstrepen; en het stevig doortimmerde scenario klopt van a tot z.

Dat laatste is tegelijkertijd een zwakte. Nadrukkelijk schemert door dat Korver de nuance wil zoeken, in zijn verhaal over Mark, medewerker op een asielzoekerscentrum, die zijn Iraanse vriend Saïd met uitzetting bedreigd ziet. Mark geeft Saïd onderdak, helpt hem vluchten voor de politie, om er dan achter te komen dat er misschien wel een verleden als oorlogscrimineel op zijn schouders rust.

Dat brengt Mark in een gewetensconflict: hoe goed/fout is zijn vriend? Draagt Saïd de volle verantwoordelijkheid, of werd hij gedwongen medeplichtig te zijn aan martelingen, verkrachtingen en executies? Dat morele schemergebied, waarin daders misschien tevens slachtoffers zijn en elk oordeel van buiten problematisch, is perfect uitgedacht op de tekentafel. Maar blijft daardoor ook wat schematisch steken in goede bedoelingen.

Oh ironie. Want waarschijnlijk viel Geen weg terug juist daarom zo in de smaak bij de Civis jury. Een toekenning die overigens perfect getimed is. In Nederland ontstond deze maand ophef over het herdenken van Duitse soldaten op 4 mei: daders, maar in sommige ogen tevens slachtoffers. En in de bioscoop groeide Intouchables uit tot een publiekslieveling. Deze Franse arthousehit houdt eveneens een warm pleidooi voor inlevingspogingen in de ‘vreemde’ medemens. Alleen blijft die boodschap meer op de achtergrond, dankzij die typisch Franse gave om filmisch te verleiden, te betoveren en te charmeren.

Niet recht op je doel afgaan — Korver kan dat nog beter onder de knie krijgen. Maar er is weer een talent om te volgen.

Niels Bakker