Webfilm: Futurestates: tussen technofetisjisme en doemdenkerij

  • Datum 11-06-2014
  • Auteur
  • Deel dit artikel

Excarcerated: irisimplantaat voor gevangenen

Volgens het Amerikaanse kortfilmprogramma Futurestates is iedereen over twintig jaar een cyborg. Wat je daarvan vindt? De sinistere schaduwkanten mag je zelf ontdekken.

Opblaasbare dijken, een anti-obesitaspil, 24 uur werken en nooit meer in de file. Dat staat Nederland te wachten in 2050, volgens een recente verkenning van de ‘Stichting Toekomstbeeld der Techniek’.

In de Verenigde Staten is de technologische revolutie tegen die tijd zo ver dat de mens goeddeels met zijn gadgets versmolten is. Ten minste, als we de korte films in Futurestates mogen geloven. Gevangenen zitten hun straf uit in ‘vrijheid’, dankzij een ingebouwde bewaker die hen 24 uur per dag volgt. Psychiatrische patiënten worden behandeld met geïmplanteerde chips, terwijl tieners hun eerste liefde in de virtuele wereld beleven.

De toekomst van de States: het is het terugkerende thema van deze webfilmserie. Dat het vierde (en laatste) seizoen bijzonder sterk uitpakt, is te danken aan de interactieve presentatie, die ter inspiratie kan dienen voor Nederlandse kortfilmprogramma’s als NTR Kort! of Point Taken. Producent ITVS zet de films niet als saaie playlist op YouTube, maar heeft webbedrijf Murmur een site laten ontwikkelen als een breinscan. Het is het brein van wetenschapper annex technoprofeet Evelyn Malik. Zij is de verbindende schakel tussen de films, die stuk voor stuk gaan over de ‘cyborgisering’.

Van David Cronenberg tot zijn Nederlandse navolger Floris Kuyk: filmische toekomstbespiegelingen roepen altijd de vraag op vanuit welke visie ze zijn gemaakt. Technofetisjisme of doemdenkerij? De veelal jonge regisseurs in Futurestates laten zich niet zo eenzijdig vastpinnen. Ze maken gebruik van de gelikte vooruitgangsretoriek van de fetisjisten, maar onder de oppervlakte borrelt en broeit het.

Zo wendt de moordenaar in Excarcerated zijn vrijheid aan om berouw te tonen. Een nobel streven, maar helaas: het irisimplantaat oordeelt ’te gevaarlijk’. En wat te denken van de robot-barkeeper in A Robot Walks into a Bar? Die is ontworpen om dronkaards te troosten. Dat lijkt mooi, alleen ontdekt hij dat hij het tegenovergestelde doet: hij maakt hen werkloos en dus overbodig.

Het acteren is soms houterig, het camerawerk van televisieniveau (overdaad aan close-ups en gebruik van shot/tegenshot) en de soundtracks gemaakt futuristisch. Je neemt het op de koop toe. De kracht van de Futurestates is dat ze, anders dan een stoffig rapport dat weer in de bureaula dreigt te verdwijnen, onze visioenen concreet maken. En de toekomst daarmee aantrekkelijker, maar bovenal beangstigender.

Niels Bakker