Webfilm: Everything is a Remix

Als het aan Walt Disney lag, was Mickey Mouse nooit deel gaan uitmaken van het publieke domein. Zelf putte de grootvader van de animatiefilm juist rijkelijk uit het culturele verleden. In een vierdelig docu-essay stelt Kirby Ferguson de dubbele moraal van Hollywood aan de kaak.

Kopiëren, transformeren en combineren. Dat zijn volgens de New Yorkse filmmaker Kirby Ferguson de bouwstenen van de creativiteit. Henry Ford, Charles Darwin en Steve Jobs: zij bedachten de automobiel, de evolutietheorie en de personal computer echt niet op hun zolderkamertje. Ze bouwden juist voort op de ‘shoulders of giants’, die noest voorwerk leverden, en hadden volop concurrentie van tijdgenoten, die met soortgelijke ideëen speelden.

In het vierdelig docu-essay Everything is a Remix beschouwt Ferguson het remixen niet alleen als basis voor onze cultuur, maar voor de complete menselijke vooruitgang.

Zijn pleidooi, waarvan het slotdeel vorige week online verscheen, is op hoofdlijnen vergelijkbaar met dat van Brett Gaylor in R.I.P. – A Remix Manifesto. Beide filmmakers duiken diep in de cultuurhistorische canon, om daaruit overlappende voorbeelden op te diepen. Overbekend is de anekdote over Walt Disney. Hij putte rijkelijk uit oude sprookjes en sagen, maar wilde tegelijkertijd verhinderen dat Mickey Mouse onderdeel van het publieke domein zou worden. Ook de beelden van wijlen Steve Jobs staan op een ieders netvlies gebrand. Hij beschuldigde Google van diefstal wegens Android, maar gaf ook ruiterlijk toe andermans ideëen slim te hergebruiken.

Aan de overtuigingskracht van hun glasheldere pamfletfilms doet het weinig af. In de vierde aflevering komt Ferguson met een prachtig stukje psychologie, dat het hypocriete gedrag van de Disneys, Jobsen en Hollywoodstudio’s kan verklaren. Zij zijn in feite heel menselijk. Bang om te verliezen wat ze bezitten, in plaats van oog te hebben voor wat er te winnen valt. In dit geval: een surplus aan creativiteit. Niet hun claims op intellectueel eigendom, maar het remixen stuwt de technologische en creatieve vooruitgang, aldus Ferguson.

Of je het nu wel of niet met deze stelling eens bent, het doet er eigenlijks nauwelijks toe. Everything is a Remix is de zoveelste illustratie van een groeiende onderstroom, op het web tot wasdom gekomen, die dit paradigma voor culturele productie voorstaat. Zij werken niet langs de wegen van de gevestigde instituties — Ferguson financierde zijn documentaire door te crowdfunden — en zijn van een jonge, aanstormende generatie. De entertainmentindustrie kan hen negeren, zolang ze politici, rechters en de auteursrechtwet achter zich weten. Maar hoe lang nog? Als je het Ferguson zou vragen, wordt het de hoogste tijd dat filmproducenten open kaart gaan spelen. Ook zij danken hun succes immers aan hun breedgeschouderde voorgangers.

Niels Bakker

Verder lezen
Auteursrecht: gloeiend heet hangijzer