Webfilm: docu-app Money & Speed
Tablets geven de webdocumentaire een nieuwe dimensie. De eerste docu-app van de VPRO — meteen een prijswinnende — zorgt voor een sterkere onderdompeling in het verhaal.
Ik heb vorige maand een iPad gekocht en kreeg daardoor eindelijk toegang tot de app van de documentaire Money & Speed — Inside the Black Box. Vooropgesteld: het is een prachtinitiatief van de VPRO, dat als vanouds voorop loopt met toepassingen voor nieuwe media. Maar vóór het kijken vroeg ik me af waarom het niet gewoon een documentaire voor internet had kunnen zijn. De Nederlandse omroepen hebben op dat gebied nog een wereld te winnen. En bovendien: een webdoc is op alle apparaten met internetverbinding te bekijken, in plaats van exclusief op de iPad. Zou dat niet beter passen bij het democratische ideaal van de publieke omroep?
Maar nu ik de film over de flitscrash op Wall Street op 6 mei 2010 gezien heb, zie ik vooral de voordelen. Een tablet met touchscreen wint het qua kijkervaring met gemak van een computer met muis. Het zorgt vooral voor een sterkere onderdompeling in het verhaal.
De app van Money & Speed, die vorig weekend werd bekroond met de Dutch Design Award, is in de eerste plaats dezelfde 50 minuten durende televisiedocumentaire. Maar wel met allerlei extra’s: infographics van het koersverloop van Apple, Procter & Gamble en Accenture in het uur dat de Dow Jones ineens 1000 punten omlaag tuimelde (met als uitschieter de totale ineenstorting van Accenture van bijna 42 naar 0.74 dollar), biografietjes van de beursexperts die aan het woord komen en een wereldkaart met streaming beurskoersen.
Je kunt bij deze achtergrondinformatie via icoontjes die rechts bovenin beeld verschijnen. Dat gebeurt alleen als het inhoudelijk relevant is: bijvoorbeeld als de betreffende persoon wordt geïnterviewd. Tik je op het icoontje, dan gaat de film even op stop, om na een volgend tikje op hetzelfde punt weer verder te spelen. Dat is minder omslachtig dan in een webdocumentaire, waarin er waarschijnlijk een hele nieuwe webpagina geladen had moeten worden. Maar belangrijker: een vingertik op het scherm werkt niet half zo verstorend op het verhaal als een klik op de muis. Het is subtieler, je doet het door even letterlijk contact te maken met de film.
Een ander aspect is geen verdienste van de makers, maar het helpt wel mee. Een tablet is, net als de televisie waarop documentaires meestal worden bekeken, een medium voor ontspanning. Je hangt ermee op de bank, zit ermee achter de ontbijttafel, ligt ermee in bed. Dat maakt het apparaat uitermate geschikt voor passieve mediaconsumptie. Zonder veel weerstand ga je mee in de gedachtegang van een filmmaker. De computer roept eerder een actieve werkhouding op — met snel verder klikken en afgeleid zijn tot gevolg.
Zo biedt de tablet een oplossing voor een dilemma waarmee webdocumentairemakers worstelen: hoe houd je de kijker betrokken bij het verhaal? Nu alleen nog even zorgen dat apps beschikbaar komen voor een breder assortiment aan merken dan alleen de iPad.
Niels Bakker