Webfilm: De proefmonsters van Guido Van Driel

Guido van Driel maakte, voordat hij zich zette aan De wederopstanding van een klootzak, al twee films over anti-helden die naar grootsheid reiken. Ronnie, Dirk en Frank: ze zijn even onberekenbaar en ondoorgrondelijk als de filmmaker zelf.

Een quizvraag. Waarmee heeft Guido van Driel, het nieuwe wonderkind van de Nederlandse film, meer gemeen? Met het magisch-realisme van Jos Stelling of met het droge absurdisme van Alex van Warmerdam? Antwoord: met beiden. Maar de vergelijking met Van Warmerdam wint het, omdat Van Driel voor zijn verhalen geen Niemandsland maar een oer-Hollands decor kiest.

Zie de Friese dijken, kaarsrechte asfaltweggetjes en schattige playmobielhuisjes in De wederopstanding van een klootzak, de verfilming van zijn eigen stripboek. Zie ook de hoekige graslanden, kronkelende fietspaden en statige grachtenpanden in zijn fictiedebuut Groen is toch de mooiste kleur voor gras, te bekijken op Uitzending Gemist. Herkenbaar, maar net als Van Warmerdam smeert Van Driel er een vervreemdende laag onder. Hij filmt twee fietsers die klooien met een lekke band als silhouetten tegen een oneindige wattenlucht: een even alledaags als unheimisch beeld.

De onbestemde liefdesfilm blijft boeien, omdat Van Driel het houdt bij suggestie. Je voelt een chemie, maar blijft raden naar de precieze aard. Hoofdpersoon Dirk deelt met zijn collega-fietswegsleper een nerderige passie voor tweewielers: staat hier meer op het spel dan een vriendschap? En dan is er het leuke meisje in zomerjurk, op een zonnige dag in de Noord-Hollandse polder: gaat hun affectie dieper dan een toevallige flirt?

Dromer Dirk is even onberekenbaar en ondoorgrondelijk als rotzak Ronnie. Hij lijkt een zachtaardige stuntelaar, een einzelgänger die afwachtend aan de zijlijn staat. Maar ondertussen zet hij ook alles op alles om zijn strakke target van vijfentwintig opgeladen fietsen te halen. En vermaalt hij, met een beestachtige blik, een stuk glas dat zijn fietsband vernielde tussen zijn kaken.

Ook in zijn gruizige eersteling U spreekt met Frank Laufer, een aflevering van het legendarische VPRO-programma Waskracht, sloeg Van Driel een anti-held aan de haak. Een stotterend manusje-van-alles in de grachtengordel, dat niets minder ambieert dan vertegenwoordigers van christendom, jodendom en islam om de tafel krijgen voor een verdrag over de mensenrechten. Meer wederzijds begrip voorkomt oorlogen, meent Laufer. Hij slaat daarmee de spijker op de kop, maar heeft overduidelijk ook weinig realiteitszin.

Eigenzinnig, dwars, onberekenbaar: het geldt voor Dirk, Frank en Ronnie, maar ook voor de filmmaker zelf. Want waar iedereen lijkt te denken dat het onhaalbaar is dat in Nederland films gemaakt worden van het niveau van onze zuider- en noordoosterburen, flikt Van Driel het kunstje nu al drie keer op rij. Recht tegen de meute in — net als zijn personages. 

Niels Bakker