Webfilm: Crowdsourcing 2.0

Crowdsourcingprojecten worden steeds vaker met strakke hand geleid. Het is nu eenmaal makkelijker samenwerken vanuit een overkoepelende artistieke visie. De animatiefilmers Rafael Grampá (Dark Noir) en Job, Joris en Marieke (Mute) kunnen daarover meepraten.

Privé-detective Vincent Black heeft een bijzondere gave. Hij ziet de wereld van de ideeën. En ook de wanhoop van mensen die hun ideeën kwijtraken. Zoals de oude tekenaar, ooit een groot artiest, die met zijn geliefde zijn artistieke creativiteit verloor. Hij is veroordeeld tot een levenslang schrijversblok.

Het intrigerende van Dark Noir is dat hij gaat over de filosofie waarmee hij is gemaakt. De korte film kwam voort uit een crowdsourcingproject, waarbij een kunstenaar de wisdom of the crowds inschakelt. Ik veronderstelde altijd om ideeën, gedachten en visies uit te wisselen. Nu denk ik: had de Braziliaanse comic-tekenaar Rafael Grampá soms ook een schrijversblok? En moest crowdsourcing hem helpen om dat te overwinnen?

Een blik op het productieproces leert dat de werkelijkheid iets anders in elkaar steekt. Grampá leed niet onder ideeënarmoede, maar hield de touwtjes strak in handen. Bij de storyboards die hij op Facebook postte, stelde hij gerichte vragen: welke tatouage past het beste bij Vincent? Hoe willen jullie dat ik Madallana’s demonen ontwerp? Dit is crowdsourcing als kleurplaat: fans bepalen de finishing touch, de grote lijnen zijn door Grampá uitgezet.

Het past bij de richting waarin crowdsourcing zich de laatste jaren heeft ontwikkeld. Er is tegenwoordig eerder sprake van referenda dan van absolute democratie. En wie gaat stemmen, weet zich meestal onderdeel van een gewiekste marketingstrategie. Het initiatief voor Dark Noir kwam van wodkabrouwer Absolut, dat Grampá uitnodigde voor een campagne (‘Transform Today’) om mensen hun creativiteit te laten ontdekken. Lees dat als: om consumenten (ahum, co-creators) aan het merk te binden.

Maar nee, dat is geen reden voor cynisme. Crowdsourcing werkt nu eenmaal beter top down, met een leidende hand van bovenaf. Alleen dat garandeert de overkoepelende artistieke visie die noodzakelijk is om een film te laten slagen. Wie die ijzeren wet ook als geen ander kennen, zijn drie creatieve geesten uit Nederland: Job, Joris en Marieke. Samen verzinnen zij de concepten en de ontwerpen voor hun animatiefilms. Het echte werk verdelen ze: Joris en Marieke doen de animaties en het verhaal, Job verzorgt de muziek (onder de vrolijke naam Happy Camper).

In het geestige Mute smacht men, net als in Dark Noir, naar bevrijding. De eivormige figuurtjes kunnen alleen binnensmonds praten. De — bloederige — oplossing ontstaat toevallig, uit een ongelukje met een baby. En dan barst het feest los. Kletsen, juichen, zoenen, en vooral zingen. ‘Lalalala lalalalalala’, schalt het door de straten. Net als Grampá brengen Job, Joris en Marieke een ode aan de scheppingsdrift. Die is niet duister en onheilspellend, maar speels en frivool. De makers vinden elkaar in hun filosofie: samenwerking vormt de grondslag van creativiteit.

Niels Bakker