Webfilm: Alma, a Tale of Violence

De winnaar van de IDFA DocLab Award toont zich in de beperking de meester. Eén interactief foefje is genoeg om je volledig mee te zuigen, in het hartverscheurende levensverhaal van een jonge vrouw die moordend de straten onveilig maakte.

Eerst waren er twee fotoboeken. Daarop volgde de televisiedocumentaire. Toen ging de website in de lucht, met een app voor Apple en Android. En alsof dat nog niet genoeg was, kon je het levensverhaal van Alma op IDFA bewonderen als installatie en op het witte doek. Eén platform voldoet niet meer, in een tijd dat media ons altijd en overal omringen.

Toch torent de app er bovenuit. Eerdere film-apps bewezen al dat tippen en vegen zorgen voor een intieme relatie met het beelscherm. Intiemer dan klikken en scrollen met de muis. Maar de Franse producent Upian, een webdoc-pionier, durft met Alma, a Tale of Violence ook één stap terug te doen. En weet er daardoor juist twee vooruit te zetten.

De menubalken, landkaarten en andere navigatie-middelen zijn verdwenen. Alma staat geen inbreuk toe op de verhaalstructuur, zoals Thanatorama, Gaza/Sderot en Prison Valley dat deden. Het is ‘gewoon’ een lineaire film. Met één interactief foefje: je hebt de keus om op en neer te manoeuvreren tussen twee ‘beeldstromen’. Een eenvoudig idee, maar ook uiterst trefzeker, helder en functioneel.

In de onderste stroom zit Alma. Zij verhaalt over haar 26 snoeiharde levensjaren in de sloppen van Guatamala City. Haar vader mepte er in zijn alcoholische buien op los. Haar moeder verliet het gezin. Alma besloot daarop altijd sterk te willen zijn. Ze sloot zich aan bij één van de vele gangs die de straten in de stad tot de gevaarlijkste ter wereld maken. Ze wilde breken met het verleden, maar belandde juist in eenzelfde cyclus van agressie, geweld en doodslag. Zoals dat gaat.

Alma’s stream of consciousness is schokkend en aangrijpend, maar ook bijzonder. Hoeveel bendeleden zijn in staat om hun ervaringen na te vertellen? En vooral: bereidwillig om dat voor de camera te doen? Omdat Alma spijt en berouw heeft, tekenen de littekens zich af in de uitdrukkingen op haar gezicht. Eindelijk, denk je: weer eens een ‘pratend hoofd’ waar je veertig minuten gefascineerd naar kunt kijken.

Die mogelijkheid is er ook. Het hoeft alleen niet. In de bovenste stroom visualiseren regisseurs Miquel Dewever-Plana en Isabelle Fougère Alma’s ervaringen, met behulp van archiefbeelden, foto’s en animaties. Al swipend kies je zelf: Alma’s vertelling of de verbeelding daarvan.

Het is een fantastische vondst. Waar de twee beeldstromen in een televisiemontage bij elke ‘cut’ uit elkaar zouden worden gescheurd, zijn ze in deze parallelle montage innig met elkaar verbonden. Alma’s herinneringen vloeien volledig samen met de herbelevingen. Verleden en tegenwoordige tijd worden één. En omdat de visualisaties genoeg ruimte laten voor suggestie, kun je ook nog je eigen fantasieën projecteren — zoals in de beste literatuur.

In Alma, a Tale of Violence, op IDFA terecht bekroond met de DocLab Award voor beste webdocumentaire, versterkt de interactiviteit de onderdompeling. Je wordt bij de lurven gegrepen en Alma’s levensverhaal ingesleurd. Alexandre Brachet, Upian’s roerganger, neemt na het mindere Prison Valley krachtig revanche. Niet met de overdaad aan toeters en bellen die je nog te vaak in interactieve documentaires ziet. Maar juist door zich in de beperking de meester te tonen. Eén eenvoudig idee kan soms inderdaad genoeg zijn.

Niels Bakker