VOD brengt voor het eerst meer op dan bioscoop

Het is een traditie die de ene keer meer nieuws oplevert dan de andere. Bij de opening van het filmfestival van Cannes brengt het Nederlands Filmfonds de jaarcijfers over de sector naar buiten. Dit jaar blijkt dat er voor het eerst meer is verdiend met Video On Demand dan met de verkoop van bioscoopkaartjes.

De totale marktopbrengsten van de filmsector stegen vorig jaar met €60 miljoen tot €688 miljoen in totaal. Daarvan is €324 miljoen afkomstig uit Video On Demand en €312 miljoen omgezet aan de bioscoopkassa. Het is voor het eerst dat de inkomsten uit VOD die uit kaartjesverkoop overstijgen. De omzet uit verkoop van DVD/Blu-ray, eens substantieel maar al jaren bezig aan een vrije val, bleef dalen. Er werd in 2018 nog maar €52 miljoen verdiend met de schijfjes, terwijl dat in 2014 nog €129 miljoen was.

Na jaren van groei daalde het bioscoopbezoek vorig jaar licht. Er werden 35,7 miljoen bezoekers geteld. Door de iets hogere gemiddelde prijs van kaartjes ging de omzet echter wel omhoog: €312,3 miljoen. De Nederlandse film had daarin een bescheiden aandeel: 11,2% of €32,7 miljoen. Van de 480 films die in 2018 zijn uitgebracht waren er 66 van eigen bodem. Die komen voornamelijk uit in september en oktober, terwijl het bioscoopbezoek juist piekt in de zomer, rond Sinterklaas en tijdens de kerstvakantie.

Het aantal films dat wordt uitgebracht is de afgelopen vijf jaar toegenomen met zo’n twintig procent. In 2018 werden beleefden 118 meer films hun release dan in 2014. Met het groeiende aanbod wordt de periode dat films vertoond worden over het algemeen korter. Het aantal theaters en schermen is immers amper omhoog gegaan. Telde Nederland in 2017 nog 956 schermen verdeeld over 956 theaters, vorig jaar waren dat er 971 in 175 theaters.

De 106 Nederlandse arthouse-theaters waren in 2018 goed voor 7,2% van de box office-inkomsten. Vergeleken met andere Europese landen is dat een goede score. Nederland beschikt nog steeds over een fijnmazig netwerk van kleinere, onafhankelijke theaters die vaak gemeentelijke steun genieten.

De markt wordt desalniettemin gedomineerd door grote, buitenlandse partijen. In de bioscoopsector zijn het Pathé, Vue en Kinepolis die de dienst uitmaken. In de distributie zijn Universal Pictures, Warner Bros en Walt Disney goed voor een marktaandeel van 68,4%. En in het VOD-segment is Netflix – goed voor 68% van de digitale markt – nog steeds heer en meester.

Nederlandse films blijven het onverminderd goed doen op internationale festivals. Inclusief minoritaire producties werden Nederlandse films 1248 keer geselecteerd voor onder meer de festivals IDFA, IFFR, Tribeca en Sundance. Er werden in totaal 226 prijzen in de wacht gesleept. Beduidend meer dan de 152 onderscheidingen uit 2017.