Telefilm 2017: Ben Brand over Vind die domme trut en gooi haar in de rivier

Dit Frankensteinmonster is niet meer te stoppen
De komende zes weken verschijnt iedere woensdag een nieuwe Nederlandse film op televisie. Regisseur Ben Brand brengt in deze editie Telefilms zijn speelfilmdebuut met de glorieuze titel Vind die domme trut en gooi haar in de rivier. Brand: "Het is of we terug zijn in de middeleeuwen; waar mensen botvieren met brandende fakkels en hooivorken."

De minimuffins zijn aan lang gesteelde lepels gespiesd in het Amsterdamse Café Fonteyn. We drinken verse munt- en verse gemberthee. Mutsjes, Macbookjes, iPhonetjes — en dan praten over film. Wat een hipsters. Maar regisseur Ben Brand is niet de eerste de beste creative. Zijn Telefilm Vind die domme trut en gooi haar in die rivier is gevoelig en stoer tegelijk. Brand legt haarscherp bloot in wat voor dystopische werkelijkheid we terecht zijn gekomen. "We zouden gebaat zijn bij goede onlinewetgeving. Het internet vergeet niets: zelfs als iets maar een minuutje online staat, kan het gekopieerd worden en zo blijven bestaan. In Nederland kan de politie nog wel een en ander controleren, maar internationaal allang niet meer. We hebben een monster van Frankenstein gecreëerd, dat niet meer te stoppen is."

In Vind die domme trut plaatst een puberjongen een filmpje online dat viral gaat en tot ijzingwekkende gevolgen leidt. "Mensen plaatsen video’s impulsief en die kunnen hen uitentreuren blijven achtervolgen. Ik heb een hoop shit uitgehaald toen ik opgroeide. Fietsen stelen, wiet verbouwen in de kast van een vriend," Brand grinnikt, "iedereen maakt fouten. Dat hoort bij volwassen worden. Het probleem is dat de onlinewereld je onmiddellijk en keihard afrekent op je fouten. Het ontneemt je de kans om te experimenteren. De digitale identiteit is onontgonnen gebied en we moeten nog ontdekken hoe we er het beste mee om kunnen gaan."

Ben Brand

Sociale media spelen een hoofdrol in de film, maar we krijgen relatief weinig beeldschermen te zien. Brand: "Ik heb het medium zelf zoveel mogelijk vermeden. Telefoonschermpjes zijn niet filmisch en in beeld verschijnende sms’jes vind ik lelijk. De impact moet uit de film zelf blijken en niet via het scherm. De vormgeving is rauw, haast tastbaar. Hij is niet flitsend en shiny. Ik ben geïnteresseerd in de motivaties van mijn personages. Veelzijdige karakters kunnen me raken. Die maken een verhaal ingewikkeld en dus menselijk."

Het is zomer. De cameravoering is speels, de sfeer is warm. Brand: "Omdat we vooral met jonge, niet-professionele acteurs werkten, die zich vrij moesten kunnen bewegen, wilde ik alleen met natuurlijk licht werken. Paul [Özgür de cameraman — LvZ] moest ze 360-graden kunnen volgen. Dat kan alleen als je geen lichtopstelling maakt; anders zet je je acteurs vast. Paul heeft ook Prins gedraaid van Sam de Jong en zijn stijl is schaars in Nederland. Naturalisme kan bij hem optimaal tot bloei komen." Doordat de camera zo warm en betrokken is, valt het op dat Brand op de meest dramatische momenten juist afstand houdt. "We hadden Play (2011) van Ruben Östlund als voorbeeld, die ook Involuntary (2008) en Turist (2014) heeft gemaakt. In Play zie je kinderen andere kinderen afpersen. Dat is heftig, maar doordat de camera op afstand blijft, wordt het niet sentimenteel."

Brand is in brede zin gefascineerd door de relatie tussen mens en technologie. Zijn korte film 97% (2013) gaat over een jongen en zijn dating-app. "We schreven het script voor 97% voordat Tinder überhaupt bestond. Hadden wíj die app maar op de markt hadden gebracht; dan hadden we bakken met geld verdiend," lacht Brand. "Op de Filmacademie maakte ik een film over huisrobots. En ooit wil ik een sciencefictionfilm maken over de invloed van technologie op mensen. Iets met tijdreizen." Dat in de nabije toekomst ruimtereizen als vakantie mogelijk wordt, is pas de eerste stap, denkt Brand. "Fysieke lichamen zullen steeds minder belangrijk worden en op den duur zelfs achterhaald. Op een gegeven moment zal je je brein kunnen downloaden en digitaal transporteren. Moet je voorstellen: ter plaatse staat een 3D-printer, die een robotlichaam voor je fabriceert en zo kun je over Mars of de maan lopen. Die gedachte is enerverend en spannend tegelijk. We zitten tussen angst en mogelijkheid in."

Laura van Zuylen

Vind die domme trut en gooi haar in de rivier wordt uitgezonden op woensdag 12 april om 20:30 op NPO3.