Telefilm 2016: Job Gosschalk

‘Het is een echte Job Gosschalk film geworden: familie, humor, ironie’

De Filmkrant interviewt de regisseurs van de Telefilms. Deze week Job Gosschalk over zijn ‘koosjere komedie’ Moos, waarin Moos naar de Toneelacademie wil maar dat niet helemaal gaat zoals ze gepland had. "Ik vond het in een wereld waarin Joden voornamelijk worden geportretteerd via de Tweede Wereldoorlog of via het zionisme fijn om een keer een gewoner verhaal te vertellen."

Waarom noem je deze film een ‘koosjere komedie’? "Oorspronkelijk wilde ik iets maken rondom Sam en Moos van de mopjes [Oudhollandse grappen over de zogenaamd typisch Joodse Sam en Moos van humorist Max Tailleur, red.]. Dat is een beetje verwaterd in de vijf jaar waarin we bezig geweest zijn met het scenario. Pas nu ik terugkijk, zie ik hoeveel er van mezelf in zit. Mijn bar mitswa, bijvoorbeeld. Maar belangrijker: er zitten allemaal verschillende aspecten van het Joodse milieu in. Ik wilde deze er in zetten zonder dat het een film werd over joden. Het speelt er in mee, het is de arena. Ik vond het in een wereld waarin Joden voornamelijk worden geportretteerd via de Tweede Wereldoorlog of via het zionisme fijn om een keer een gewoner verhaal te vertellen. En leuk, met humor."

Jij hebt tijdens dit proces heel veel petten op gehad: scenarist, regisseur, producent. Heeft dat uiteindelijk invloed op hoe de film wordt? "In dit geval denk ik dat vooral omdat de film heel persoonlijk is, dat dat wel goed is geweest. Maar ik vind zeker niet dat je dit bij elke film moet doen. Sterker nog: ik neem het liefst maar een rol op me. Maar in dit geval had ik er niet zoveel problemen mee. Omdat ik dit gewoon zo graag wilde maken. Het is met heel veel liefde gemaakt. Er zit een bepaalde vrijheid in een Telefilm-project. Voor mij was het echt een gedroomd project, op deze manier. Ik wilde heel graag een tweede film maken. De eerste film, waar ik overigens nog steeds achter sta, is commercieel niet geworden wat ik had gehoopt. Die tweede film wilde ik daarom graag in de schaduw kunnen maken en het Telefilm-traject is een traject waarin dat kon. En om dan toch iets te maken wat een echte Job Gosschalk film is: familie, humor, ironie, je kan niet met je kan niet zonder, sentiment. Er mag altijd wel een traantje gelaten worden. Daar schaam ik me niet voor. Moos is onmiskenbaar een Job Gosschalk film, als het gaat over de personages en over de manier waarop ze zich met elkaar verhouden."

Zie je jezelf eigenlijk als producent of regisseur? "Ik heb, vind ik zelf, een heel mooi stuk geregisseerd — Moeders en zonen met Paul de Leeuw en Anne Wil Blankers. Vorige week las ik daarvan een recensie. Die recensent schreef: ‘Job Gosschalk, van huis uit geen regisseur maar castingdirector’. Toen werd ik echt geïrriteerd. Ik ben godverdomme tien jaar regisseur en producent, flikker op. Hou toch eens op met me de hele tijd castingdirector noemen. Het is heel simpel: ik heb meer dan tien series geproduceerd, vier series en twee speelfilms geregisseerd! Als Sanne Vogel en Tamar van den Dop gaan regisseren vinden we het in Nederland enig, bij anderen weigeren we dat te accepteren. Dat was vroeger al: als Marion van Thijn gecast werd door Eddy Terstall vond iedereen het ‘enig, zo’n gewoon meisje, zomaar uit de kroeg gehaald’. Maar als Johan Nijenhuis Katja [Schuurman, red.] uit een soap haalde, vond iedereen het rampzalig. Ik weet niet wat het is met Nederland. Ik heb daar helemaal geen begrip voor, omdat ik dat zelf helemaal niet heb. Ik stimuleer mensen altijd om verder te kijken. Denk je dat je kan regisseren? Probeer het! Wie ben ik om tegen jou te zeggen dat je het een niet kan, omdat je het andere al doet. Doe het allebei! Maar onderzoek het, neem jezelf serieus en zorg ervoor dat je mensen om je heen hebt die kritiek leveren."

Deze kritiek raakt je. "Ik slaap er geen uur minder om, maar ik vind het wel erg dat er sinds het tijdperk van Paul Verhoeven en Joop van den Ende nog steeds niets is veranderd. Dat als je met je kop boven het maaiveld uitsteekt, mensen er bijna happig op zijn om het fout te zien gaan.  Ik ben blij dat ik zometeen een half jaar niet hoef te regisseren. En ik weet ook dat het daarna weer kriebelt. Die afwisseling is het allerleukste. En dat vind ik ook het zielige voor mensen die roepen dat je maar een ding mag doen — je ontzegt jezelf zoveel leuks. Als je het ene moment tussen de acteurs kan staan regisseren, het andere moment in volledige vrijheid kan schrijven — dat is gewoon te gek."

Sacha Gertsik

Moos wordt op 29 mei om 20:25 uitgezonden op NPO3.