Teledoc Campus 2015: Laura Hermanides over Geef me ’s ongelijk

Teledoc Campus stelt nieuwe makers in staat meters te maken in de aanloop naar hun eerste lange documentaire. De zes eerste Teledocs worden uitgezonden vanaf 19 april. Deze week: Geef me ’s ongelijk, waarin Laura Hermanides de vijftienjarige Julius volgt. Een verhaal over een opstandige puber, met een dramatische twist, maar dan toch misschien niet. Want veranderen mensen eigenlijk wel? "Je maakt films om mensen te verrijken."

"Ik wilde heel specifiek een film maken over deze leeftijd. Fysiek en geestelijk kom je op dat moment op een volwassen niveau, maar wat is het moment dat je die controlekamer ontdekt? Dat je denkt: ‘Oooh! wacht eens, zo werkt het’. Want puberteit is veel ‘reageren op’. Wat is het moment waarop je je bewust bent dat je zelf de touwtjes in handen hebt? Om dat te onderzoeken zocht ik een scheiding van ouders. Dan verandert iemands omgeving zo veel in zo’n korte tijd, dat je gedwongen wordt jezelf te gaan ontdekken, een beeld van jezelf als persoon te vormen."

Laura praatte met scheidingsadvocaten en ouders, maar dat leverde niets op. "Dus toen ben ik schoolpleinen af gaan zoeken. Zo kwam ik bij het Amsterdams Lyceum bij een groep jongens terecht. Grappige, leuke, maar ook stoere jongens. Zij zeiden dat als ik een film wilde maken, dat ik dan bij Julius moest zijn."

Geboren personage
Door op school te blowen en provoceren maakte Julius het wel erg bont. "We waren elkaar nog een beetje aan het leren kennen toen hij geschorst werd. Ik zag daarin een goed frame voor de film. Je zoekt toch naar een tijdsspanne die een stuwing met zich meebrengt. De drie maanden waarin hij, gedwongen door zijn schorsing, een speciaal traject zou gaan volgen, leken mij daarvoor perfect. Dus toen zijn we meteen de volgende dag gaan filmen."

Julius bleek een geboren hoofdpersonage. "Hij speelt enorm met de camera. Het mooie is dat het in deze film juist gaat om deze thematiek: wat is het externe perspectief op jezelf, en hoe reageer je daar weer op? Julius is sociaal zo slim, hij weet echt elk moment precies waar de camera staat! Dat vind ik juist wel spannend, een toevoeging, omdat het zo raakt aan het thema. Hoe bewust ben je je van jezelf? Omdat je voelt dat hij daar de hele tijd mee bezig is, ga je je dat nog sterker afvragen."

Beeldtaal
Zo herkenbaar als het thema is, zo opvallend is de vorm van Geef me ’s ongelijk. Veel van de beelden zijn in extreme close-up gedraaid, geluid loopt niet altijd sync. "Ik geloof erin dat in film vorm en inhoud gelijk zijn aan elkaar. De vorm vertelt net zoveel als de inhoud. In film zit minder informatie in feiten, zo van ‘dit zijn de ouders en ze zijn gescheiden’, maar des te meer in audiovisuele ervaring. Dat maakt voor mij het verschil tussen journalistiek en film. Dit is geen journalistiek, dit is een audiovisuele ervaring. De informatie zit in vorm, in beeldtaal en geluidstaal."

"Ik had het idee dat Julius zich best wel gevangen voelt in zijn situatie, en aan de andere kant ook weer geen houvast vindt. Daarom wilde ik hem in beeld klem zetten. Dus heb ik ervoor gekozen om alles hand-held op een 80mm-lens te draaien. Een extreme keuze."
Hermanides grinnikt: "En voor mijn cameravrouw ook erg pittig. Dat betekent dus dat we voor dat ene beeld van vader en zoon samen aan tafel wel tien meter naar achteren moesten. Ik wilde zelfs in die situatie niet voor een andere lens kiezen, omdat ik denk dat de kijker die keuze onbewust voelt — dat wij ook klemzitten in dat systeem met die ene lens."

Blowen
Of het nou oorzaak of gevolg van het klemzitten is, feit is dat Julius veel blowt. De makers voelden zich echter niet geroepen om in te grijpen als dit tijdens het filmen gebeurde. "Blowen is een onderdeel van zijn leven en onderdeel van zijn verhaal. Als maker sta je daar anders in dan als mens — het hoort bij hem, dus het moet ook in de film. Het blowen laten zien was ook een manier om bloot te leggen hoe het systeem werkt: hoe een school werkt, hoe een relatie met ouders werkt. Het is voor Julius ook een manier om zichzelf te uiten. Het is bijvoorbeeld een uiting van verzet, maar het heeft ook te maken met het zoeken van een vorm van omgang met zijn intelligentie.
Überhaupt is puberteit een periode waarin je zo veel meemaakt en voelt en vindt, dat het in zijn geval vooral ook een manier is om even te relaxen."

Verrijken
"Uiteindelijk is de film als geheel iets waarvan ik hoop dat hij er iets aan heeft. Uit de manier waarop hij reageerde toen hij de film zag bleek wel dat de film hem bewuster heeft gemaakt van wat hij doet. We deden tijdens KIDFA na een vertoning samen een Q&A. Ik vind hem dan heel erg stoer: dat hij komt opdagen, dat hij daar gaat zitten en dat hij voor een volle zaal zegt: ‘Ik vind mezelf niet altijd even leuk in deze film, dus ik wil me niet altijd meer zo gedragen’. Er kwamen ook vrienden van hem naar me toe om te zeggen dat hij is veranderd. Het was niet mijn intentie om hem te veranderen, maar ik vind het wel fijn dat het iets met hem doet. Ik wil films maken die mensen verrijken, op welke manier dan ook. Dat het binnenkomt geeft aan dat het raak is."

Sacha Gertsik

Geef me ’s ongelijk wordt op 31 mei om 22:50 uur uitgezonden op NPO3.