Teledoc Campus 2015: Judith de Leeuw over Bademeisters

Bademeisters volgt jongens van het Utrechtse Studentencorps die naar traditie een zomer badmeester op Texel zijn. Met een eigen taal, veel discipline en het nodige bier leven zij een paar weken in hun eigen bubbel. Regisseur Judith de Leeuw zag er een film in: "Toen ik klein was, vond ik die jongens erg stoer. Nu vind ik ze op een bepaalde manier best schattig."

Bademeister slaat een zeer andere toon aan dan je vorige documentaire, Overal spullen. Hoe is het idee voor deze documentaire ontstaan? "Ik kom van Texel, ik ben daar opgegroeid, dus ik zie die jongens van het corps eigenlijk al mijn hele leven elke zomer op het strand rondlopen. Vroeger, toen ik klein was vond ik jongens erg stoer. Maar ik werd steeds ouder terwijl zij even oud bleven, telkens jongens van rond de achttien. Nu vind ik ze op een bepaalde manier best schattig.
"In de zomervakantie van 2012 was mijn neefje in een stuk glas gaan staan. Hij bloedde aan zijn voet en huilde heel hard, dus wij gingen naar de badmeesters toe. Ze deden hun best om hem te helpen, maar ik zag ook gewoon de schrik in hun ogen, want mijn neefje schreeuwde en schreeuwde maar door. Op het ene moment denken ze David Hasselhof himself te zijn, maar dan gebeurt er iets en dan zij ze echt even in paniek. Daar zag ik een film in."

En die jongens? "Ik denk dat omdat ik een Texelaar ben, ik eerder bij hun groep mocht komen. Al was die grens erg precair. We hadden een prima verstandhouding, maar ik had het gevoel dat sommige van die jongens het niet echt relaxt zouden vinden als ik ook in hun taaltje zou praten. Wij moesten bijvoorbeeld niet ’s avond bij het kampvuur ook ons biertje in het vuur gooien."

Hoe benaderde je ze dan? "Ik zag deze documentaire als een soort antropologisch onderzoek. Ik wilde het gevoel hebben dat de camera onderdeel van de groep was en daarom letterlijk dichtbij kon komen. Soms zaten we namelijk recht op de lip van die jongens te filmen. Daar konden ze best goed mee omgaan. In het begin vonden ze het raar, maar we zijn daar zo veel geweest dat ze aan ons wenden."

Hoe lang heb je dan met ze opgetrokken en ze geschoten? "We hebben elf draaidagen gehad, maar ik ben er ook veel geweest als de cameraman er niet eens was. Ik wilde dat zij het gevoel hadden dat ik bij het meubilair hoorde. In het begin vonden ze het vast soms irritant, maar na een tijdje werd ik een soort gegeven. Het was overigens niet per se mijn doel om ze te begrijpen. Ik heb ze ook niet geïnterviewd. Ik wilde juist dat moment vangen dat ze in die bubbel zitten en dat helemaal van binnenuit beleven."

Een belangrijk aspect van Bademeisters is het specifieke taaltje dat die jongens op het strand met elkaar hanteren. De badmeester is een ‘bademeister’, kinderen zijn ‘productjes’. Was het lastig om de nodige vertaalslag richting het publiek te maken? "Die taal is echt de ultieme benadrukking van de grens tussen hun wereld en de buitenwereld. Het is een middel waarmee ze zich afsluiten. Dat vond ik heel mooi. Toen we echter gingen monteren hadden we een eerste versie waarbij we hun taal niet hadden vertaald. We dachten dat mensen het zouden begrijpen omdat mijn editor en ik het toen wel begrepen."

Zat je toen te diep in je stof? "Eigenlijk wel. Andere mensen begrepen namelijk geen bal van de eerste versie. Toen kregen we in de montage een soort crisismomentje, zoals dat altijd in de montage gebeurd. We hebben nog met een hoofdstukstructuur geëxperimenteerd, maar uiteindelijk bleek het het beste te werken om hun taal via titels te verklaren."

Kun je nu, na twee films te hebben gemaakt, al stellen wat voor soort filmmaker je bent? "Nee, er zit een groot verschil tussen die twee films. Met iedere film komt je achter nieuwe dingen, die dan weer de gids worden voor je volgende film. Nu heb ik het gevoel dat ik het interessanter vind om informatie op een intuïtieve manier naar beeld te vertalen, en niet via de rationele weg die in Overal spullen zit.
"Ik ben na Bademeisters echt gegrepen door het maken van documentaires. Dat je de werkelijkheid hebt en daarmee in principe kan doen wat je wilt. Dat je die los kan rukken van wat het is en in elkaar kan schudden om er wat anders van te maken. In die zin ben ik niet meer op zoek naar films die recht doen aan de werkelijkheid, maar eerder die de werkelijkheid toeëigenen en bijna afnemen."

Hugo Emmerzael

Bademeisters wordt uitgezonden op zondag 19 april om 22:50 op NPO3.