Studentenfilm gaat de wereld over
Studenten van de Amsterdamse Filmacademie maakten in hun vrije tijd de speelfilm Bumblefuck, USA. Donderdag beleeft de film zijn Nederlandse première in Utrecht. Daarna volgen festivals in onder andere Parijs, Barcelona en Chicago. Zelfs internationale distributie buiten het festivalcircuit lonkt.
Als Aaron Douglas Johnston, vierdejaars student regie aan de Filmacademie, één tip heeft voor andere beginnende filmmakers, dan is het dit: maak een film die op Gay & Lesbian filmfestivals vertoond kan worden. Zijn film Bumblefuck, USA ging deze zomer in San Francisco in première op het oudste Gay & Lesbian filmfestival ter wereld. Vergelijkbare festivals in steden als Parijs, Barcelona en Chicago namen de film over. Het blijkt een goede uitvalsbasis om door te breken naar het reguliere circuit. Na een goede recensie in Variety is Johnston in vergevorderde onderhandelingen met distributeurs uit Nederland, Engeland, Duitsland en Amerika.
"Het is voor een filmmaker een heel fijn circuit om in te beginnen," zegt Johnston over het wereldwijde netwerk van festivals voor films over homoseksualiteit. "Ik zou graag zeggen dat ik zo slim was dat ik het van tevoren zo had uitgestippeld. Maar tijdens het draaien was ik er niet heel erg mee bezig dat dit een film was over homoseksualiteit. Ik wilde gewoon weten hoe het leven van mijn neef eruit had gezien."
In 2004 pleegde Matthew Lee Johnston zelfmoord. Anderhalf jaar eerder was hij na een mislukte zelfmoordpoging uit de kast gekomen. In het ziekenhuis schreef hij de boodschap met een krijtje op een bord, omdat hij vanwege zijn toestand niet kon praten. Zijn neef Aaron, met wie hij was opgegroeid, studeerde inmiddels sociologie in Nederland. Tijdens hun jeugd was homoseksualiteit nooit een gespreksonderwerp, vertelt hij. "In ons geboortedorp in Iowa moeten mannen echte mannen zijn, en vrouwen echte vrouwen. Ik wilde met deze film onderzoeken hoe het voor Matt moet zijn geweest om in zo’n gemeenschap gay te zijn."
Met een kleine crew van klasgenoten van de Filmacademie keerde Johnston in de zomer van 2009 terug naar zijn geboorteplaats. Ze hadden op dat moment slechts het basisidee voor het plot: een Amsterdams meisje vertrekt met een camera naar de geboorteplaats van haar homoseksuele vriend Matt, die kort daarvoor zelfmoord heeft gepleegd. Terwijl ze een documentaire maakt over de plaatselijke homogemeenschap wordt ze zelf verliefd op een vrouw. Die vorm liet Johnston vrij om elementen van documentaire en fictie te combineren. Om de film zo natuurgetrouw mogelijk te maken, vroeg Johnston bovendien leden van de gemeenschap als acteurs en werkte hij veel met improvisatie. "Alles was ingezet om de acteurs zo vrij mogelijk te laten," zegt hij.
De opnames van Bumblefuck, USA vonden tijdens de vakantie plaats, maar de postproductie moest midden in het schooljaar gebeuren. Hoewel talloze weekends en avonden werden opgeofferd, zorgde het drukke schoolrooster ervoor dat het werk slechts langzaam vorderde. "Het was te vergelijken met een marathon," vertelt Johnston. "We draaiden de film na mijn eerste jaar op de Filmacademie. Inmiddels zit ik in mijn vierde jaar. Zelfs mensen uit de crew dachten op een gegeven moment dat de film er nooit meer zou komen. Het is een grote opluchting dat het toch gelukt is."
Erik Schumacher