Sia Hermanides over Afua

De nieuwe reeks Centraal verzamelt zes verhalen van veelbelovende makers die beginnen en eindigen op station Rotterdam Centraal. In de tweede aflevering, geregisseerd door Sia Hermanides, zwerft de twaalfjarige Afua, wanneer ze niet meekan op schoolreisje omdat haar moeder niet betaald heeft, een dag en nacht rond in Rotterdam Slinge. Hermanides: “Ik mis het thema sisterhood in films.”

Afua ontmoet de paar jaar oudere Naz, die haar met aanvankelijke tegenzin op sleeptouw neemt met haar vriendinnengroep. Gedurende het etmaal dat volgt ontstaat tussen de twee een zusterlijke band.

Het past thematisch in het werk van Sia Hermanides, die zichzelf op de kaart zette met de jeugdserie Voetbalmeisjes, geschreven en geregisseerd samen met Alieke van Saarloos, met wie ze ook Ninja Nanny maakte. Series waarin een divers beeld van meisjes wordt neergezet en die met gemak de Bechdel-test doorstaan. Net als haar personages, tart Hermanides als maker het stereotiepe beeld van vrouwen. “Ik ben al een paar keer gevraagd voor romantische komedies, maar eigenlijk zou ik graag een keer een actiefilm maken.”

Hoe ben je bij Centraal terecht gekomen? “Via Ilse Ott, de scenariste van Afua. Zij kwam met het idee naar me toe. Het klikte eigenlijk meteen, we bewonderen het werk van dezelfde regisseurs – Céline Sciamma, Andrea Arnold – en ook qua stijl zitten we heel erg in hetzelfde straatje. Tot nu toe heb ik vrijwel altijd ook zelf geschreven en mijn angst was: als je niet zelf schrijft, hoe wordt het dan toch eigen? Ga ik er wel zelf iets bij voelen? Maar we hebben het heel erg samen ontwikkeld en ze stond echt open voor mijn input en ideeën. Het is heel uniek als je samen hetzelfde wil vertellen en dezelfde thema’s belangrijk vindt.”

Ik las ook dat je graag zelf schrijft zodat je tijdens het draaien nog aanpassingen kan maken, hoe ging dat nu met het script van een ander ? “Eigenlijk heel organisch. Het is fijn dat Ilse ook actrice is, dus zij begrijpt heel goed hoe belangrijk het is dat als je een scène speelt en het werkt niet, dat je het moet aanpassen. Daarnaast speelde ook dat we ons ervan bewust waren dat we ouder zijn dan de personages en dan ook nog allebei blonde vrouwen. Dat was een twijfel: moeten wij als witte makers wel iets gaan vertellen over meiden uit de urban scene van Rotterdam? Het was voor ons duidelijk dat we dit alleen konden maken als we onze research goed deden en input toelieten. We hebben veel gesproken met jongeren uit South Side Slinge, zoals ze het zelf noemen. Dat leverde veel op. Wij dachten bijvoorbeeld dat we heel urban bezig waren, maar dat bleek dan urban Amsterdams. Afua voelt nu ook echt als een film niet alleen van mij of van Ilse, maar van al die meiden die erbij betrokken zijn.”

Je weet, mede door die research, heel goed de belevingswereld te vangen van Afua en ook van Naz en haar vriendinnen. Wat was daar verder voor nodig?  “Veel repeteren. Ik heb ook gehamerd op iets later draaien en meer repeteren, om echt de dynamiek van een vriendengroep neer te kunnen zetten. En we hebben veel met de actrices over de personages gepraat, samen met hen de personages verder vormgegeven. Ik heb bijvoorbeeld meteen al hun Spotify’s gevraagd en veel van de muziek in de film is door hen gekozen. Je merkt dat ze daardoor meer plezier hebben in het spelen, dat ze de personages ook echt eigen hebben kunnen maken. Zo is Afua wat brutaler geworden door de casting van Jashayra Oehlers. Ze had veel waarin ze op Afua leek – ze komt uit een groot gezin, is fan van Cardi B – maar had nog meer dat element van zich stoerder voordoen dan ze is.”

Alle films beginnen en eindigen op Rotterdam Centraal. Had je iets met de stad? “Zeker. Ik wilde al heel lang in Rotterdam draaien, maar het is productioneel een dure stad. Dus ik ging meteen aan op deze kans. Ik vind het een inspirerende en spannende stad. Omdat ik het niet goed ken, maar ook omdat het universeler is, gemixter, alles bestaat er naast elkaar. Ook visueel is het een interessante stad, met die hoge, stoere, grijze gebouwen en dan die kleurrijke meiden die zich daartussen bewegen, zich ook stoer voordoen, maar tegelijk heel kwetsbaar zijn. En wat ik specifiek aan Rotterdam-Zuid filmisch mooi vindt, is dat het aan de periferie zit, met vergezichten over de stad. Dat past goed bij de gesprekken die de personages hebben over hun toekomst. Waar ze van dromen, of wat juist buiten bereik ligt.”

Afua is ook een film over de voorbeelden die jonge meisjes krijgen. In je eigen werk zoek je ook nadrukkelijk naar diversere beelden van meisjes en vrouwen. Mis je dat in films? “Ja, en ik mis vooral het thema sisterhood. Ik zie dat nog te weinig in films, vrouwen die elkaar inspireren en verder helpen in plaats van elkaar beconcurreren. Ik wil laten zien hoe divers vrouwen in het leven staan. En daar hoort ruzie maken en anders denken bij, maar ook elkaar steunen. Juist die dynamiek vind ik heel inspirerend.
“We zijn als vrouwen heel erg gewend om naar verhalen over mannen te kijken. En de patronen die je ziet, ga je herhalen. Ik heb mezelf daar in het verleden ook op betrapt. Maar het is zo belangrijk dat mensen zich kunnen herkennen in iets. Daarom vind ik die diversiteit zo belangrijk. En niet alleen in gender of afkomst, maar ook in klasse, leeftijd. Uiteindelijk wil je dat er zoveel beelden zijn, dat die herkenning veel meer gaat over energie en type, en niet gebonden is aan iets als gender. Dat zijn de beelden die ik wil tonen.”

Centraal – Afua wordt uitgezonden op vrijdag 8 november 2019 om 21.30 uur op NPO3.