Ruim 150 films uit EYE-collectie op web

Vroege Amerikaanse films, bioscoopjournaals uit de jaren vijftig en stedenfilms van pionier Willy Mullens. Het is een kleine greep uit de ruim 150 films uit de collectie van EYE, die vanaf deze week vrij beschikbaar zijn via internet. Ze zijn te bekijken maar zijn ook expliciet beschikbaar voor creatief hergebruik. EYE hoopt dat dit voorbeeld rechthebbenden ertoe beweegt ook hun films vrij te geven.

Er waren natuurlijk al films uit de EYE-collectie te zien via diverse websites (Film in Nederland, The Scene Machine, Instant Cinema, YouTube en de European Film Gateway), maar op mediaplatform Open Beelden kunnen ze ook worden gedownload voor hergebruik. EYE heeft in het verleden al twee keer eerder Celluloid Remix georganiseerd, waarbij oud materiaal tot nieuw werk werd omgevormd. ‘Dat is één vorm van hergebruik die mogelijk is’, stelt Irene Haan, coördinator digitale presentatie van EYE. ‘Maar je kunt ook voorstellen dat films worden opgenomen in lemma’s van Wikipedia of dat er nieuwe lemma’s voor worden aangemaakt. Dat verhoogt het bereik van die films enorm.’

Tussen het aanbod — afkomstig uit het publieke domein en rechtenvrij — dat nu met één muisklik op het scherm te toveren zijn, zitten nogal wat bijzonderheden. Zo zijn er dertig afleveringen van het bioscoopjournaal getiteld Spiegel van Nederland, dat in de jaren vijftig wekelijks werd vertoond. En is er een stevig aantal films van de firma Haghe Film, een van de grootste productiemaatschappijen die ons land kende in het begin van de 20ste eeuw. Van Haghe Film-directeur en cinematografisch pionier Willy Mullens komt nu een serie stedenfilms vrij, een soort prototype VVV-promofilms.

Ook beschikbaar zijn een paar van de vroegste films uit de EYE-collectie, afkomstig uit de jaren ’10 van de vorige eeuw en gemaakt door befaamde firma’s als Edison, Keystone en Universal. Er zitten westerns en komedies bij, een aantal met beroemdheden van toen in de hoofdrol: Mack Sennett, Larry Semon, mabel Normand, Fatty Arbuckle.

De digitalisering van de nu vrij gegeven titels vond plaats in het kader van Beelden voor de Toekomst, het conserveringsproject dat door bezuinigingen inmiddels op een laag pitje staat. Het platform Open Beelden is een initiatief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in samenwerking met Stichting Nederland Kennisland. ‘De films die er nu opstaan waren zonder belemmering op het platform te zetten’, vertelt Irene Haan, coördinator digitale presentatie van EYE. ‘Er zullen in de toekomst nog meer films worden gedigitaliseerd, maar in een langzamer tempo. We hopen echter dat rechthebbenden, als ze zien hoe het platform werkt, meer titels ter beschikking zullen stellen.’

Edo Dijksterhuis