Roze Filmdagen opent met nationale première Lilting

Morgen gaat de achttiende editie van de Roze Filmdagen van start. Gedurende elf dagen worden 110 films uit veertig landen vertoond, variërend van arthousefilms met toevallig een homo in de hoofdrol tot politiek getinte documentaires. Openingsfilm is het op Sundance bekroonde Lilting van de Brits-Cambodjaanse filmmaker Hong Khaou.

De Roze Filmdagen zijn in negentien jaar tijd (de 2001-editie werd overgeslagen) uitgegroeid van vierdaags undergroundevenement tot een stevig festival. Zeker sinds 2011 toen het festival verhuisde naar Het Ketelhuis. ‘Daarvoor programmeerden we de grote films in De Balie en de kleine in Filmhuis Cavia’, vertelt bestuursvoorzitter Huib Koeleman. ‘Twee opeenvolgende films kijken was toen fietstechnisch onmogelijk. Door alles op één plek te hebben, ontstaat er een echte festivalsfeer.’

Vorig jaar trokken de Roze Filmdagen bijna tienduizend bezoekers. Maar de ambitie is er om verder te groeien. Koeleman: ‘Volgend jaar willen we de zalen tegenover Het Ketelhuis er ook bij betrekken, zodat we nog meer films kunnen programmeren. Dit jaar hopen we al meer publiek te trekken doordat we de awards ceremony naar zaterdag hebben verplaatst en de laatste zondag hebben gereserveerd voor de hits van het festival, vergelijkbaar met de Volkskrant-dag tijdens het IFFR. We hebben bovendien twee extra activiteiten. Arthur Japin komt vertellen over zijn inspiratiebronnen en Rik van de Westelaken [de nieuwslezer, ED] interviewt Bekende Nederlanders.’

De programmering focust uiteraard op alles wat met LGBTQ (Lesbian Gay Bi-Sexual Transgender Queer) te maken heeft, maar doet dat wel heel breed. Koelemans aanraders zijn er een afspiegeling van: van de retro-sciencefiction in Space Station 76 tot Xenia, een roadmovie rondom twee Griekse broers. Liefhebbers van Borgen (en vooral van hoofdrolspeelster Sidse Babett Knudsen) mogen het spannende The Duke of Burgundy niet missen, waarin een vlinderonderzoeker verstrikt raakt in een SM-relatie. Van The Way He Looks was tijdens een eerdere editie al de tien minuten durende versie te zien, die nu is uitgebouwd tot volwaardige speelfilm en die het in 2014 schopte tot Braziliaanse inzending voor de Oscars.

Behalve speelfilms zijn er documentaires en meer pamflettistisch werk te zien, die kijkers er nogmaals van doordringen hoe slecht het er in sommige delen van de wereld bijstaat met homorechten. De selectie van deze films uit bijvoorbeeld Rusland en Afrika heeft natuurlijk enigszins te maken met Hivos, dat als nieuwe hoofdsponsor optreedt van het festival. ‘Vooral de korte films lenen zich goed voor statements’, aldus Koeleman. ‘De meeste bezoekers kiezen voor een mix.’

Openingsfilm Lilting, die op het Sundance Film Festival de prijs voor beste cinematografie kreeg, is een ingetogen arthousefilm. Hoofdpersoon is Richard (gespeeld door Ben Whishaw, bekend van Perfume en Skyfall) die na de dood van zijn vriend Kai in contact komt met Kai’s moeder Junn, met wie hij alleen kan praten via een tolk. Het is Lost in Translation met een twist.

De vertoning van Lilting betreft een Nederlandse première. De documentaire Over the Rainbow beleeft tijdens de Roze Filmdagen haar wereldpremière. De film van Tara Fallaux gaat over een 68-jarige vrouw die na de dood van haar moeder, die ze haar leven lang heeft verzorgd, op wereldreis gaat. In Nieuw-Zeeland komt ze de liefde van haar leven tegen — die een vrouw blijkt te zijn. ‘Een ontroerende film’, vindt Koeleman. ‘En ook eentje die het cliché omzeilt dat een coming out-film altijd over jonge mensen moet gaan.’

Edo Dijksterhuis