Revoluties in Berlijn
Het Filmfestival van Berlijn opende gisteravond met de vertoning van Les adieux à la reine, een film van Benoît Jacquot over de Franse Revolutie. Het was een passend startschot voor het festival, dat dit jaar in het teken staat van macht en vrijheid en bijzondere aandacht besteedt aan de Arabische Lente.
Terwijl Syrië in brand staat, werd gisteravond in Berlijn de Bastille bestormd. In Les adieux à la reine, de film van Benoît Jacquot die de Berlinale opende, speelt Diane Kruger de Franse koningin Marie Antoinette. De film volgt haar tijdens de eerste dagen van de Franse Revolutie, waarin de koningin voornamelijk in beslag is genomen door haar driehoeksverhouding met twee hofdames. Met opzet koos men in Berlijn voor een openingsfilm die relevant is voor de recente gebeurtenissen in de Arabische wereld. Les adieux à la reine trekt volgens de festivalorganisatie ‘op ironische wijze parallellen met het heden’.
Daarin ligt een belangrijke taak voor het filmfestival, vindt directeur Dieter Kosslick. ‘Wij willen duidelijk maken dat we meevechten in de strijd voor de vrijheid van burgers en kunstenaars om zich uit te drukken,’ vertelde hij Al Jazeera. Ook de Duitse minister van Cultuur Bernd Neumann stelde in zijn openingsspeech dat de internationale kunstwereld een bondgenoot moet zijn van democratische volksopstanden. ‘Democratie kan immers niet zonder cultuur, en cultuur kan niet zonder vrijheid.’
Het programma van de Berlinale, van oudsher al niet een festival dat wegloopt voor politieke onderwerpen, voegt de daad bij het woord. De thema’s macht en vrijheid vormen een rode draad. Zo volgt de documentaire Caesar Must Die van Paolo en Vittorio Taviani een groep gevangenen die William Shakespeare’s revolutiedrama Julius Caesar opvoeren, en vertelt A Royal Affair van Nikolaj Arcel het verhaal van een arts aan het Deense hof die een politieke omwenteling bewerkstelligt. Los van de historische parallellen is er op woensdag een dagprogramma dat geheel in het teken staat van de Arabische Lente, met debatten en documentaires.
De jury van het festival, waarin onder andere Anton Corbijn, Charlotte Gainsbourg, François Ozon en Asghar Farhadi zitting hebben, staat onder leiding van Mike Leigh. Met een fijn gevoel voor de geest van deze editie kondigde hij op een persconferentie een revolutie in de filmwereld aan. ‘De dominantie van Hollywood is aan het verschrompelen. Dat is geweldig nieuws voor Europese regisseurs, zoals ik.’
Erik Schumacher