Protestactie gepland tijdens première Michiel de Ruyter

Maandag vindt in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam de première plaats van Michiel de Ruyter. Actiegroep Michiel de Rover heeft aangekondigd te gaan protesteren tegen wat zij een koloniale propagandafilm noemt. De makers leggen de kritiek naast zich neer en zeggen vooral een film over een grote nationale held te hebben willen maken.

‘De regisseur en producent hebben het recht de film te maken die zij willen, wij hebben het recht daar tegen te protesteren’, stelt Harry Westerink van actiegroep Michiel de Rover. Westerink geeft toe de film nog niet te hebben gezien, alleen een trailer. ‘Ik ga af op de commentaren vooraf en kan daaruit afleiden dat de context van de slavenhandel en het perspectief van de onderdrukten totaal ontbreken. Dat is een vreemde keuze in een tijd waarin er veel aandacht is voor koloniaal verleden en erfenis, zoals de hele zwarte pietendiscussie bijvoorbeeld.’

In een statement stellen regisseur Roel Reiné en producent Klaas de Jong: ‘Voor zover wij weten is de vermeende rol van Michiel de Ruyter bij de slavenhandel geen issue onder historici. Onze film gaat over de periode waarin Nederland bedreigd wordt door Engeland en Frankrijk in de zeeoorlogen… De film gaat over het rampjaar waarin verschillende koninkrijken ons land wilden veroveren. Verder gaat onze film over de tweestrijd in Nederland tussen de republikeinen en de orangisten, die bijna uitliep op een burgeroorlog. In onze ogen was Michiel de Ruyter een grote held die ervoor gezorgd heeft dat Nederland een vrije en soevereine staat is gebleven.’

Westerink vindt die visie een te beperkte. ‘De makers vergeten gemakshalve dat Michiel de Ruyters verovering van forten op de Engelsen in West-Afrika de slavenhandel heeft mogelijk gemaakt. Ze hanteren een binnenlands perspectief, terwijl er in de Gouden Eeuw wel meer aan de hand was. Wij zeggen niet dat De Ruyter de slechtste man ter wereld was, maar wel dat zijn acties aan de basis hebben gelegen van de koloniale overheersing. En dat is niet iets om trots op te zijn.’

Bij de première zal actiegroep Michiel de Rover protesteren vanaf de Rapenburgersluisbrug, zo’n honderd meter verwijderd van het punt waar de premièregasten zullen aanmeren. Na aanvang van de film, om 20:15 uur, zal de groep zich met spandoeken en al verplaatsen naar de hoofdingang van het Scheepvaartmuseum. Volgens een persbericht is het de bedoeling ‘het nationalistische feestje’ te verstoren ‘door middel van lawaai en andere middelen’. Over vervolgacties heeft Michiel de Rover nog niets besloten, maar posten bij bioscopen en discussiebijeenkomsten behoren tot de mogelijkheden.

Westerink heeft niet de illusie dat de acht miljoen euro kostende film zal worden afgeblazen door het protest. De film aanpassen is volgens hem ook geen optie. ‘Om het Nederlandse historische zelfbeeld en de visie op het koloniale verleden evenwichtiger te maken, zou je een compleet andere film moeten maken, met andere uitgangspunten.’

Aangepast wordt de film overigens wel. Niet vanwege de historische balans maar vanwege de filmkeuring. De oorspronkelijke versie kreeg van de Kijkwijzer het predicaat ’16 jaar en ouder’ en distributeur A-Film besloot een paar gewelddadige scènes in te korten. Nu is er ook een versie die geschikt is voor kijkers vanaf 12 jaar. De distributeur laat weten dat het merendeel van de 130 releasekopieën zal bestaan uit het origineel. De milde versie is vooral bedoeld voor voorstellingen overdag.

Edo Dijksterhuis