Podcast duikt in de wereld van nep­film­fes­tivals

Cesar Majorana

Ooit gehoord van het Amsterdam International Film Festival? Of het Europe Film Festival UK? Het zijn twee van een groeiend aantal nepfestivals die grof geld verdienen aan het inschrijfgeld van filmmakers op zoek naar een podium. In nieuwe afleveringen van de podcast Op de vijfde rij trekt Cesar Majorana de beerput open.

Het idee voor deze reeks van Op de vijfde rij bestond al een tijdje, vertelt Majorana, die de podcasts maakte voor VPRO Cinema en Filmmuseum Eye. “Maar tijdens de coronapandemie is het aantal onzinfestivals enorm gegroeid. Op Film Freeway, een populair platform waar filmevenementen staan opgesomd, staan alleen al bij Amsterdam tientallen festivals. Sommige werken ook nog in netwerkverband, zoals een maandelijks festival met een zusterorganisatie in Praag die allebei prijzen uitreiken in dertig categorieën.”

Om daarvoor in aanmerking te komen, betalen filmmakers inschrijfgeld dat kan oplopen van enkele tientjes tot honderd dollar of meer. In ruil daarvoor wordt hun film vertoond in een achterafzaaltje met belabberde apparatuur of zelfs helemaal niet. Publiek is zelden aanwezig. En de oorkondes die worden uitgereikt zijn het papier niet waard waar ze op gedrukt zijn. “Het zijn prijzen die niemand in de echte filmwereld serieus neemt”, stelt Majorana. “Als je die in je accoladen opneemt saboteer je eigenlijk jezelf.”

Fraude kan en mag Majorana deze praktijk niet noemen. “Die term is juridisch dichtgetimmerd waardoor mensen die een onzinprijs uitreiken officieel geen oplichters zijn”, legt hij uit. “Maar hun gedrag is schofterig en ik mag ze wel absolute teringlijers noemen. Ze maken misbruik van vaak beginnende filmmakers, die dolgraag hun werk willen laten zien maar door de overspoelde markt moeilijk een publiek vinden. Ik sprak een regisseur uit Polen die meer dan duizend dollar had geïnvesteerd in zijn festivaldeelnames. Dat geld had ook in een volgende film gestopt kunnen worden.”

Hoe weinig serieus sommige festivals zijn, bleek wel toen Majorana zijn eigen podcast voor een suspect festival inzond en – in autotune – smeekte om een bericht waarin iemand zou laten weten te hebben geluisterd. “Iedere echte jury zou dit meteen ter zijde hebben geschoven maar ik kreeg een generiek mailtje: gefeliciteerd, je bent genomineerd voor de prijs.”

Omdat hij wilde weten hoe zo’n schimmig festival er werkelijk uitziet, ging de podcastmaker in aflevering 1 en 2 op bezoek bij het Amsterdam International Film Festival. “Luisteraars hebben me later geïdentificeerd op foto’s die het festival op z’n eigen website heeft. Ik was de enige bezoeker tussen allemaal makers en het getoonde was van baggerkwaliteit. Het was mijn meest ongemakkelijke ervaring ooit.”

Toch blijven filmmakers zich aanmelden voor dit soort evenementen. “Misschien moet er een keurmerk komen voor festivals”, suggereert Majorana, die ook praktische tips heeft. “Je kunt altijd advies vragen bij SeeNL en bij buitenlandse evenementen helpt het ook om Nederlandse ambassades in dat land te vragen hoe het festival bekend staat.”