Pedro Morelli over Zoom

Love dolls, kleine penissen en fotomodellen met literaire aspiraties

Een van de hoogtepunten van de tiende editie van Leiden Internationaal Film Festival was Zoom, het solodebuut van Braziliaans regisseur Pedro Morelli: een effectieve aanklacht tegen de Facebook-generatie die alleen maar met oppervlakkige perfectie bezig is. Charlie Kaufman was Morelli’s grootste inspiratie voor een script waarin drie personages elkaar letterlijk tot leven schrijven. "Zij kijken alleen naar het hier en nu en niet naar de toekomst."

Zoom is een postmoderne driehoeksverhouding waar het ene hoofdpersonage de andere letterlijk tot leven schrijft, maar tegelijkertijd wordt iedereen ook weer door een ander tot leven geschreven. Het klinkt ingewikkeld, maar dat valt wel mee. Eerst volgen we Emma (Alison Pill). Zij werkt in een fabriek waar love dolls worden gemaakt: siliconenpoppen die volgens de fabriek "vrouwelijke perfectie" benaderen. De zogenaamd perfecte poppen maken Emma onzeker, dus ze besluit zelf ook siliconenborsten te nemen. Als een soort escapisme schrijft ze daarnaast een graphic novel over Edward, een jonge, knappe actiefilmregisseur (Gael Garcìa Bernal) die eens een poëtische film wil maken. Zijn kleine penis maakt het alleen lastig om succesvol door Hollywood te navigeren. Edwards persoonlijke film gaat over Michelle (Mariana Ximenes), een fotomodel met literaire aspiraties. En zij is dan weer bezig met een boek over Emma, een onzeker meisje dat in een love doll fabriek werkt. Precies, die Emma.

Morelli gaat speels om met de structuur van zijn film en houdt het altijd luchtig. In tegenstelling tot veel andere puzzelfilms raak je niet snel de draad kwijt als je even wegkijkt. Toch mag de jonge regisseur (28) geprezen worden voor zijn ambitie. Het lijkt in de scènes met Edward bijvoorbeeld alsof de tekeningen van Emma letterlijk tot leven zijn gekomen: door rotoscope-technologie (het eerst filmen van beelden en om daarna over ze heen te tekenen) lijkt Zoom soms op een bewegend stripverhaal. Zeker op het einde van Zoom, als de structuur tussen de verhaallijnen afbrokkelt en de personages bewust worden van elkaars herkomst, levert Morelli te midden van alle chaos prachtige plaatjes waarin live action en animatie naadloos in elkaar overlopen. Zoom kijkt daardoor weg als prachtige popart met een interessante boodschap.

Er zit een scène in Zoom waar Emma net nieuwe borsten heeft en een nieuwe profielfoto op Facebook zet om ze te laten zien. Ze kiest de juiste foto en wacht de reacties en likes af. Een vriendin hint in een reactie naar een eventuele boob job, maar Emma verwijdert die reactie gelijk. Wat wil je met deze scène en met Zoom zeggen over de manier waarop wij onszelf presenteren? "Dat ik het ergens erg frustrerend vind. Ik wilde met deze film laten zien hoe oppervlakkig onze maatschappij is en hoe geobsedeerd wij zijn met hoe we ons tot bepaalde schoonheidsidealen verhouden. Ik vind dat Facebook hier een voorbeeldfunctie in heeft. Mensen bekommeren zich steeds meer om de foto’s die ze maken en die ze online zetten. Als je naar een concert gaat zie je meer mensen foto’s maken dan van de show genieten. Ik zie het overal en het wordt door de steeds betere technologie ook steeds makkelijker om hierin mee te gaan."

Hoe heb je dat idee verwerkt in dit script? "Ik werd door een Canadese producent uitgenodigd om een project te ontwikkelen. Ik was 23 en hij vroeg me of ik een film wilde maken. Het mocht overal over gaan. Dat was iets meer dan vijf jaar geleden. Ik wilde dus iets geks en experimenteels doen, maar ook iets dat tot de verbeelding zou spreken. Mijn grootste inspiratiebron was Charlie Kaufman. Ik wilde net zoals in zijn scenario’s spelen met de structuur totdat het bij de thematiek zou passen. Uiteindelijk kwam ik met een scenario waar drie personages elkaar schrijven en daar uiteindelijk ook achter komen. De personages hebben allemaal te maken met hun eigen oppervlakkige omgeving en daar komen ze ook achter. Uiteindelijk realiseren ze dus dat ze niet alleen door de structuur van de film, maar ook door de maatschappij gecontroleerd worden."

Zij schrijven dus elkaar, maar hoe schreef jij hen? "Ik begon met Emma. Ik zag veel documentaires over love dolls en ik bedacht me dat die als een sterk symbool zouden werken voor wat ik wilde zeggen. Er zit een sterk beeld in zo’n pop. Ze representeren letterlijk geobjectificeerde vrouwen. Toen besloot ik een verhaal te schrijven over een meisje dat werkt in een fabriek waar ze die poppen maken en die zichzelf met die poppen vergelijkt. Dat was het vertrekpunt, maar ik ben blij dat haar verhaal uiteindelijk aansluit bij de anderen en dat alle verhalen dezelfde thema’s delen."

Hoe schoot je eigenlijk de animatiescènes met Edward? "Het was een gekkenhuis. Het was de eerste keer dat ik animatie deed, dus het was een grote uitdaging en vooral heel veel plannen. Ik moest alles in mijn hoofd hebben om aan de acteurs uit te leggen. Zij moesten acteren op kale sets met lijnen op hun gezicht en shirts, zodat het animatieteam makkelijker kon werken. Uiteindelijk hebben vijfentwintig animatoren voor vijf maanden lang elke dag gewerkt aan deze film."

In je vorige film, Entre nós (2013), die je met je vader Paulo Morelli schoot waren de hoofdpersonages ook schrijvers. Waarom zijn al je personages eigenlijk verhalenvertellers? "Dat weet ik niet. Ik ben een verhalenverteller, dus misschien wil ik dat aspect wel delen, maar ik heb er eigenlijk nooit zo over nagedacht. Het is wel zo dat in Entre nós een paar personages echt schrijver worden, terwijl sommigen het vak hebben opgegeven. Ze schrijven in de film brieven voor zichzelf die ze tien jaar later weer zullen lezen. De film gaat dus meer over het verloop van tijd, over het hebben van dromen en verwachtingen in het leven en over wat daar uiteindelijk echt van komt. Ergens correspondeert dit met Zoom waar de verhalenvertellers ook verwachtingen hebben van zichzelf, maar zij kijken alleen naar het hier en nu en niet naar de toekomst."

Dit was de eerste film die je buiten Brazilië schoot. Wil je meer internationale films maken? "Ik wil graag meer Braziliaanse films maken in het Portugees die gaan over mijn eigen land, maar ik wil ook dit soort projecten blijven doen in het buitenland. Dus als ik mocht kiezen, dan zou ik antwoorden met allebei."

Kan je kiezen? "Dat weet ik niet. Daar komen we de komende jaren achter. Al is één ding zeker: ik zal nooit stoppen met het maken van Braziliaanse films."

Hugo Emmerzael