Directeur Jan Doense over zijn eerste Film by the Sea

Vanavond begint Film by the Sea. Het is de 21ste editie van het filmfestival waarin literatuur en boekverfilmingen centraal staan. Het is de eerste editie met Jan Doense aan het artistieke roer. Doense is regisseur en producent, presenteerde als Mr. Horror De Nacht van de Wansmaak en stond aan de wieg van genrefilmfestival Imagine. De Filmkrant vraagt naar zijn ervaringen in de aanloop naar zijn vuurdoop.

Hoe wordt een liefhebber van horror en B-films directeur van een serieus boekverfilmingsfestival? “Ik ben gevraagd. Een jaar daarvoor was ik ook al gepolst door het Nederlands Film Festival, ben door twee gespreksrondes gegaan en dacht er dus al over na om iets dergelijks te doen. Film by the Sea is natuurlijk groter dan de festivals die ik eerder heb georganiseerd maar werkt volgens hetzelfde principe.”

Hoe is Film by the Sea anders dan het Festival van de Fantastische Film of Imagine? “Ik heb het niet zelf opgericht. Het heeft al twintig edities gehad en dan staat er wel even iets: een solide basis en een trouw publiek. Daar moet je iets mee.”

Wat dan? “Tijdens mijn eerste vier maanden in Vlissingen sprak ik met wethouders, burgemeesters, culturele instellingen en bezoekers. Maar mensen spraken me ook aan op straat of als ik stond te pinnen bij Albert Heijn. Wat ik dan wel hoorde: gewone Vlissingers hebben niet het idee dat dit festival er voor hen is. Kijk, daar moeten we iets aan doen. Met kleine aanpassingen in het programma kunnen we proberen dat potentiële publiek ook aan te spreken.”

Vertel eens iets meer over die aanpassingen. “Ik heb een docu-lijntje aangebracht in het programma. We introduceren de Late Night Movie, gericht op de studentenpopulatie die je hier hebt. En er komt Film by the Sea XL, met films voor de grootste CineCity-zaal met 750 stoelen, die tot nu toe vaak ongebruikt bleef tijdens het festival. Tijdens een Ladies Night zullen we daar Can You Keep a Secret? draaien. Dat is een film waar het reguliere festivalpubliek met een grote boog omheen zal lopen maar het is wel een verfilming van een Sophie Kinsella-roman. Rambo: Last Blood is natuurlijk ook gewaagd, maar ik vind dat Stallone zo goed bezig is op z’n oude dag en moest echt lachen bij de trailer. Bovendien is Rambo gebaseerd op een boekpersonage. Zo zie je: ik praat alles recht, haha. Maar in die grote zaal is ook de nieuwe film te zien van Ken Loach, een regisseur die het altijd goed doet in Vlissingen. Het is een experiment en misschien denk ik over twee weken: dat doen we niet nog een keer. Ik verwacht niet direct dat ons vaste publiek naar Rambo gaat of dat de Rambo-bezoeker naar The Invisible Life of Eurídice Gusmão gaat, maar misschien toch wel. Het is het proberen waard.”

Hoe was het om als geboren Amsterdammer in Vlissingen terecht te komen? “Ik heb er roots, mijn vaders familie komt uit Vlissingen. Als kind kwam ik er vaak en ik vond het afschuwelijk. Maar nu vind ik Vlissingen heel spannend. Ik heb ook het geluk dat ik op het juiste moment kom. De stad had een paar jaar de artikel 12-status omdat hij failliet was maar nu wordt er gebouwd op het terrein van de vroegere scheepswerf De Schelde en gebeurt er weer van alles. Het uitzicht vanaf die no-nonsens boulevard is geweldig. En als ik uit de trein stap snuif ik frisse lucht op. Het ritme is ook anders dan in Amsterdam, de stress is verder weg.”

Hoe verliep de kennismaking met uw nieuwe werkomgeving? “Op dag 1 kreeg ik een brief van de burgemeester om me welkom te heten en uit te nodigen om over mijn plannen te komen praten. Ik schreef terug dat ik daar wel oren naar had en de dag erna belde zijn secretaresse al om een afspraak te maken. Dat gaat in zo’n relatief kleine gemeenschap vrij gemakkelijk. Als ik iets nodig heb bel ik de wethouder op z’n mobiel. De lijntjes zijn kort. De filmliefhebbers uit de omgeving heb ik leren kennen door iedere dinsdagmiddag en -avond Film by the Sea door het jaar te organiseren. Ik hield een inleiding en peilde na afloop de stemming. Die was soms heel kritisch. Kreeg ik ineens een mail dat het helemaal niks was. Maar dat is ook goed om te weten.”

Hoe denkt u uw eigen stempel te gaan drukken op dit festival? “Film by the Sea is eerlijk gezegd niet zo’n ingewikkeld festival. Het grootste deel van het programma bestaat uit voorpremières van arthouse of crossover films waarvan een groot deel later niet meer te zien is in Zeeland. Vergeet niet: de provincie heeft maar twee grote bioscopen en vier filmtheaters. Lang niet alle Nederlandse releases komen hier terecht, terwijl in Zeeland wel veel liefhebbers wonen. Die slaan tijdens Film by the Sea echt aan bingewatchen. De trouwe bezoekers willen we graag houden dus het aanstaande bioscoopaanbod blijft de basis. Verder geldt: if it ain’t broke, don’t fix it.”

Waar kijkt u dit festival het meeste naar uit? “Zondagavond 22 september. Want dan ga ik plaatjes draaien en is het festival voorbij. Maar zonder gekheid: ik ben erg enthousiast over openingsfilm La belle époque en ben benieuwd of het publiek hem net zo vindt passen bij het festival als ik. Ook het bezoek van onze eregast Claude Lelouch wordt heel bijzonder. Daar komt trouwens nog heel wat bij kijken. Zo wil hij vanaf het moment dat hij uit de Thalys stapt tot het moment van vertrek iemand non-stop aan zijn zijde hebben die Nederlands en Frans spreekt. Gelukkig vonden we Karim Traïda die dat graag deed. Maar voor het live-tolken bij het interview met Frénk van der Linden zoeken we nog iemand. Daar word ik wel een beetje nerveus van.”

Festivaldirecteur is op papier een parttime baan maar dit werk slokt veel meer uren op dan in een contract staan. Heeft u überhaupt nog tijd om eigen films te maken? “Ik heb besloten om daar in ieder geval tijdelijk mee te stoppen. Tien jaar ben ik actief geweest als producent en dat is me niet meegevallen. Iedere keer weer moest ik uitleggen wat mijn bedoelingen waren met die horrorfilms. Dat is wat ik wilde maken maar het bleek onmogelijk. Jammer maar helaas. Maar dan ga ik geen Sinterklaasfilms of romkoms maken. Dan ga ik iets anders doen.”

Film by the Sea vindt van 13 t/m 22 september plaats in Vlissingen. Op het digitale kanaal Parmando 24 Culture geeft Doense dagelijks drie tips voor het festival.