Nieuw internationaal documentaire festival in Maastricht

Morgen begint in Maastricht de eerste editie van DocFest, een tweedaags documentaire filmfestival opgezet door twee filmmakers uit de regio. Grenzen overschrijden is de rode draad in programma en filosofie, zowel geografisch als mentaal. Er zijn 27 films te zien, waaronder The Wolfpack en de Nederlandse première van Am Köhlberg, dat is verkozen tot beste Duitse documentaire van 2015.

‘Er is een filmklimaat aan het ontstaan in Limburg maar de documentaire dreigt een beetje vergeten te worden’, stelt Ron van der Bolt, die samen met collega-documentairemaker Richard Dols DocFest heeft opgezet. Hij doelt op de verhoogde activiteit van Cinesud, het aanstellen van een eigen film commissioner, de belofte van een regionaal filmfonds en de steun van de provincie die de afgelopen tijd flink wat Limburgse speelfilms heeft opgeleverd. ‘Maar er wonen hier ook veel documentairemakers. En de onderwerpen voor documentaires liggen hier voor het oprapen.’

Van der Bolt en Dols bedachten dat een festival de beste manier was om de documentaire in Limburg zichtbaarder te maken en makers bij elkaar te brengen. Maar dan wel een festival dat anders is dan andere. DocFest vindt plaats in het Sphinxkwartier, de verzameling industriële gebouwen waar vroeger de porseleinfabriek Sphinx in huisde en dat langzaam aan het uitgroeien is tot culturele hot spot. Fabriekshallen doen dienst als filmzaal.

Sphinx-terrein waar DocFest gehouden wordt.

‘We willen de drempel laag houden, ook publiek trekken dat niet zo bekend is met documentaires’, vertelt Van der Bolt. ‘Daar zijn onze mini-bioscoopjes op gericht — in een sloopauto, VN-vluchtelingentent of container. We hebben ook een bioscoop waar je alleen met je hoofd in kunt. Veel van de voorstellingen zijn gratis toegankelijk, verder zijn de prijzen laag. We hebben een food garden als festivalhart, waar bezoekers in aanraking kunnen komen met makers, maar waar ook een speaker’s corner is die uitnodigt tot live recenseren. En we doen veel voor kinderen, zoals een workshop voor 8 tot 15-jarigen waarin ze leren hoe een documentaire te maken met een iPhone.’

DocFest wordt bewust neergezet als ‘cross-border’ festival. En dat moet breed worden opgevat. ‘We trekken een heel grote cirkel rond Maastricht, die in België tot Brussel reikt en in Duitsland tot Keulen en verder. Dat is het publiek waar we op mikken. Maar ook het programma draait om het begrip "grenzen" en het overschrijden daarvan. Daar zijn veel thema’s aan te plakken, de grens aan de economische groei bijvoorbeeld. En heel actueel: de vluchtelingenproblematiek en migratie. Een film als Asielzoeka’s van onze filmmaker in focus Sergej Kreso past daar goed in. Maar ook Borders of Clouds over Sidra, over het leven in een Syrisch vluchtelingenkamp.’

De selectie van documentaires, die tot stand kwam in samenwerking met Lumière, bevat werk van lokale makers als Louk Voncken, Marijn Poels en Hans Heijnen maar ook de nodige internationale titels die tijdens het festival hun Nederlandse première beleven. Dat geldt bijvoorbeeld voor Am Kölnberg, dat gaat over een verwaarloosd appartementencomplex in Keulen waar enkel migranten en zelfkanttypes wonen en waar iedereen weg wil. Sidi El Karchi: Portret van een schilder wordt pas in november uitgebracht en beleeft tijdens het festival zijn pre-preview.

DocFest is in een half jaar in elkaar gezet, met de inzet van tientallen vrijwilligers, onbezoldigde initiatiefnemers en steun van provincie en gemeente. Maar is ook veel steun van omwonenden en het lokale bedrijfsleven. Stoelen, banken, koelkasten, computers zijn allemaal voor niks of weinig uitgeleend, in sommige gevallen — zoals Bureau Europa — werd zelfs de locatie ter beschikking gesteld. De initiatiefnemers hopen in twee dagen tijd duizend bezoekers te trekken. Maar de ambities reiken veel verder. Van der Bolt: ‘Vanaf volgend jaar willen we een vijfdaags festival neerzetten, met meer films en meer premières.’

Edo Dijksterhuis