Moreel appèl filmmakers aan banken om pijplijn

De omstreden oliepijplijn die momenteel wordt aangelegd in North Dakota is een gevaar voor dier, mens en milieu. Documentairemakers Robert Birdgeman en Lex Olthof maakten er een film over. Maar daar stopt hun betrokkenheid niet. Zij benaderden Nederlandse banken met de vraag zich uit het project terug te trekken.

De indrukken zijn nog vers. Op 13 december 2016 reisden Bridgeman en Olthof naar de Verenigde Staten om hun film More than a pipeline te maken. Ze bezochten de kampen van de Sioux Nation, waar tweeduizend vertegenwoordigers van vijfhonderd inheemse stammen bijeen waren gekomen om hun water en heilige grond te beschermen tegen de aanleg van de zogeheten Dakota Access Pipeline. Het protest is zowel juridisch — de pressiegroep ReZpect Our Water begon een rechtzaak — als fysiek: clashes met beveiligers liepen uit op heftige knokpartijen waarbij wapenstok en pepperspray royaal werden ingezet.

"Wat we zagen maakte diepe indruk", vertelt Bridgeman. "Maar we waren verbaasd over de mediastilte over wat er gebeurt. Reden voor ons om het allemaal in beeld te brengen. Niet alleen de harde confrontaties, maar ook de waanzinnige organisatie in de kampen, waar keukens, wc’s en tenten allemaal ordelijk zijn neergezet en worden onderhouden."

Tijdens hun verblijf knapte de Belle Fourche Pipeline in Billings County, zo’n 2,5 uur rijden van hun standplaats Standing Rock. Bridgeman en Olthof gingen polshoogte nemen en zagen hoe 660.000 liter olie een zijtak van de Missouri River instroomde. Bridgeman: "De vervuiling is enorm. Als je dat ziet, weet je dat dit niet een lokaal ‘indianen-issue’ is. Dit gaat iedereen, de hele wereld aan."

Aan de 1886 kilometer lange pijplijn hangt een prijskaartje van ruim €3,5 miljard. Een conglomeraat van zeventien banken verzorgt de financiering. Daaronder bevinden zich ook de Nederlandse banken ING en ABN Amro. "Die moeten hun verantwoordelijkheid nemen", vindt Bridgeman. "De Noorse Bank heeft dat al gedaan en heeft zich teruggetrokken. Dat kan contractueel omdat Energy Transfer Partners, de bouwers van de pijplijn, hun werk niet voor de afgesproken deadline van 1 januari 2017 hebben afgekregen."

De documentairemakers schreven een open brief aan de banken en postten die op Facebook. Het epistel werd binnen 48 uur meer dan 60.000 keer gelezen. "Met ABN Amro zijn we inmiddels in gesprek. Op 24 januari hebben we een afspraak. Van ING hebben we nog niets gehoord. Ik snap dat de banken onder druk worden gezet door de grote buitenlandse partners als Bank of America, maar als ze de duurzaamheidsclausule in hun eigen mission statement serieus nemen dan nemen ze publiekelijk afstand van dit project en schrijven ze die €60 miljoen af. Dat zou het beste signaal zijn."

Bridgeman en Olthof hopen More than a pipeline voor de zomer af te hebben. De precieze releasedatum is moeilijk vast te stellen omdat die ook afhankelijk is van wat er nu gaat gebeuren. Bridgeman: "De film is nog niet af. We moeten nog een keer terug. En de reactie van de banken is onderdeel van de film."

Edo Dijksterhuis