Lichting 2017: Luciënne Venner

"Ik ben geen David Lynch, ik ben Luciënne Venner."

In de zomer plaatst de Filmkrant wekelijks een interview met vers afgestudeerd filmtalent van verschillende academies. A Ride to Moresnet van Luciënne Venner (Rietveld Academie) neemt de kijker mee op road trip in een mysterieuze wereld vol spannende vreemdelingen. In een zoektocht naar, ja wat eigenlijk? "Authenticiteit is voor mij belangrijk omdat ik geloof dat het leven er over gaat dat je jezelf vindt."

Hoe kwam je op het idee voor deze film? "Als vooronderzoek heb ik de film Escape from Eden gemaakt. Die film ging over een vrouw die weg wil van de plek waar ze woont. Maar dat was vrij poëtisch allemaal. Er zat wel narratief in, maar toch waren het meer tableau vivants met veel beeldrijm. Doordenkend op dat project dacht ik ‘waar gaat de vrouw eigenlijk heen als ze eenmaal weg is gegaan?’. Tegelijkertijd wilde ik graag iets doen met mijn Limburgse roots. Dus toen ben ik gaan rondrijden, met mijn vader bij het drielandenpunt. Dat vond ik heel interessant, want dat gaat over identiteit en wat een plek doet met mensen. Die plek voelde voor mij als een niemandsland. Dan beginnen bij mij de ideeën al. Praat je hier nou Nederlands, Frans of Duits? Wat voor mensen wonen hier? Toen zag ik opeens een straatnaambordje staan met ‘Viergrenzenweg’ er op. Huh? Drielandenpunt, Viergrenzenweg — vreemd. Dat bleef hangen. Toen ik hier later aan een vriend over vertelde, zei hij dat daar inderdaad vroeger een landje heeft gelegen. Het buurlandje Moresnet. Dat heeft bestaan van 1816 tot 1918. En dat heb ik als uitgangspunt genomen. Het was een vrijstaat, dus het klonk ook echt als de ideale bestemming voor het personage uit mijn vorige film! Waarom gaat ze weg? En waarom gaat ze hierheen? Hoe belangrijk is die bestemming eigenlijk?  Zo werd het een roadmovie; een roadmovie in het hoofd van het hoofdpersonage Sophia (Eva Bartels)."

A Ride to Moresnet

De sfeer die je in de film neerzet doet me denken aan de sfeer in het werk van David Lynch. "Mijn werk wordt wel vaker vergeleken met het werk van David Lynch. Dat is natuurlijk een compliment, maar ik vind het ook lastig. Ik wil dan zeggen ‘nee, ik ben Luciënne Venner’. David Lynch is voor mij wel een grote inspiratiebron en in bepaalde scenes verwijs ik ook naar zijn werk. Maar deze film is wel echt iets van mij. Ik heb mijn thesis ook geschreven over authenticiteit, met een case study naar David Lynch’s werk. Dat onderzoek ging over wat oorsprong is, wat authenticiteit betekent en of het wel bestaat. Over hoe je een authentiek mens kan zijn en dus ook authentiek werk kan maken. Een van de conclusies die uit dit filosofische onderzoek naar voren kwam is dat dit toch vaak in the eye of the beholder is."

Hoe komt dit streven naar authenticiteit terug in A Ride to Moresnet? "Het is een autobiografisch werk. Overigens denk ik dat al mijn werk ergens autobiografisch is. Maar in deze film komt het hoofdpersonage allemaal verschillende personen tegen, waar ze dan misschien relaties mee heeft of had. Zij onderneemt een onderzoek: zijn die mensen dan een deel van haar of is zij een beetje van hen allemaal? Dat is iets wat ik persoonlijk onderzoek en wat Sophia ook onderzoekt. Daarmee heb ik geprobeerd om zoveel mogelijk bij mezelf en bij mijn roots te blijven. Alles is ook in Limburg gefilmd, waar ik vandaan kom. En het komt ook terug in de muziek: samen met Jeroen Echter heb ik allemaal geluiden gemaakt en opgenomen. Daar heeft hij muziek van gemaakt. Er zijn helemaal geen andere instrumenten gebruikt dan mijn stem of zang. Op twee nummers na, die zijn van de Limburgse band ‘Les Djinns’."

Uiteindelijk zit je op heel veel verschillende manieren in de film: de vertelling is autobiografisch, jij bent de muziek, en je speelt een van de rollen. Waarom kies je daarvoor? "Tijdens mijn hele academietijd heb ik me afgevraagd op welke plek ik hoor: voor de camera, achter de camera? Steeds was ik nieuwe dingen uitproberen. Maar uiteindelijk wil ik gewoon alles doen. Ook acteren is een deel van mij, ik ben een performer. De rol die ik voor mezelf gekozen heb is een rol die de persoonlijkheidstransformatie van het hoofdpersonage in gang zet. Ik vond het belangrijk om deze rol zelf te spelen, omdat dit iets (of iemand) is waar ik zelf naar opzoek ben. Iemand anders zijn. Dus dat wilde ik ook zijn, in de film."

Uiteindelijk gaat jouw werk dus over identiteit, en over hoe je die identiteit zelf creëert. "Ik geloof dat we allemaal verschillende identiteiten hebben. En ik denk dat het heel belangrijk is om te onderzoeken waar je je prettig bij voelt, zonder dat je denkt dat je op een bepaalde manier moet zijn op een bepaalde plek. Soms kun je niet anders, dan moet je misschien wel iemand zijn die je eigenlijk niet wil zijn. Maar ik denk wel dat het goed is om te onderzoeken wie je écht wil zijn."
"Tegelijkertijd vraag ik me ook af of er wel een ‘ik’ is. Wordt dat niet vooral bepaald door externe factoren, zoals de plek waar je bent? Misschien is het ook maar een gedachte dat je echt iemand bent. Misschien zijn we allemaal maar een soort robots die zich aanpassen aan de plek en aan mensen en dat we dan alleen maar denken dat we echt iemand zijn."

Sacha Gertsik