Lichting 2016: Marit Weerheijm

"Met een kind ben je vriendin, ouder en regisseur tegelijk"

Zoals elke zomer gaat de Filmkrant op zoek naar vers afgestudeerd filmtalent van de verschillende academies. Deze week vertelt Marit Weerheijm (Filmacademie) over Grijs is ook een kleur, haar magisch-realistische opgroeifilm waarin een jong meisje, met hulp van een mysterieus bevleugeld persoon, in het reine komt met haar broers sterfwens. "Cato is volwassen genoeg om te begrijpen wat haar broer doormaakt, maar tevens zo jong dat ze daar een fantasiewereld voor gebruikt. Die dynamiek wilde ik ontdekken."

Waarom deze film? "Grijs is ook een kleur komt eigenlijk voort uit de derdejaars film die ik op de Filmacademie maakte. Dat was zo’n fijne samenwerking, dat we als crew gezamenlijk wilden afstuderen. En we hadden ook al een idee: een coming of age, met een meisje in de hoofdrol. Daar liepen we mee rond toen we op een verhaal van de Israëlische schrijver Etgar Keret stuitten. Het ging over een man die wenste een Engel te ontmoeten. Dat gebeurt. Totdat achteraf blijkt dat het maar een gewone man met vleugels was. Het is een surreëel verhaal, heel gek en absurd. Maar het idee van een man met vleugels bleef hangen. Ik vind het fijn dat je je afvraagt hoe het nou precies zit. Is het een Engel? Een zotte man? Iets anders?  De figuur verbond het opgroei-idee ook met onderwerpen als religie of de dood. Daarmee konden we aan de slag."

Grijs is ook een kleur

Het verhaal gaat uiteindelijk over Cato, die haar broers sterfwens leert te begrijpen. De al-dan-niet-Engel helpt haar daarbij. Op welke manier kwam het suïcide-element in de film? "Naast dat depressie en zelfmoord onder jongeren belangrijke onderwerpen zijn die aandacht verdienen, vormde het in ons verhaal een interessant contrast met dat jonge meisjes-perspectief. Het heeft iets ongrijpbaars wanneer iemand sterven wil. Het is geen lichamelijke ziekte die je sloopt, het is iets psychologisch. Als buitenstaander kom je daar met je verstand moeilijk bij. Hoe ga je daar dan mee om? Cato is volwassen genoeg om te begrijpen wat haar broer doormaakt, maar tevens zo jong dat ze daar een fantasiewereld voor gebruikt. Die dynamiek wilde ik ontdekken. Want natuurlijk wil ze haar broer gelukkig maken, maar ze realiseert zich gaandeweg dat dat wellicht niet meer kan. Misschien betekent gelukkig maken wel juist dat ze hem moet laten gaan."

Debutant Cecilia Vos is speelt de elfjarige Cato en leverde een heel overtuigende prestatie. Hoe werkte je met haar? "Cecilia is ontzettend wijs voor haar leeftijd. Ik bedoel: ze is natuurlijk ook een meisje van elf, dat vrolijk op de set huppelde en waarmee ik ’s avonds na de shoot over make up praatte en zo. Maar telkens weer was ik ontzettend onder de indruk van haar psychologisch inzicht. Om dat aan te spreken heb ik het hele scenario voor haar overgeschreven, maar dan zonder dialoog. Ik wilde niet dat ze de teksten uit haar hoofd leerde, maar haar inlevingsgevoel gebruikte. Dat scenario had dus alleen maar beschrijvingen en daar gingen we getweeën dan mee aan de slag. Bij elke scene vroeg ik haar: wat denk je dat Cato denkt? Zo namen we telkens de scenes door. Ze kreeg overigens wel vlak voor de opname haar teksten, dus die zijn niet helemaal geïmproviseerd."

Andere opvallende casting is Sam Louwyck als de engelpersoon. Opvallend omdat hij in gerenommeerde internationale films speelt zoals Rundskop, La cinquième saison en Le meraviglie. Hoe strikte je hem? "Scenarist Saar Ponsioen en ik zagen in de voorbereiding Le meraviglie. Die hele mooie Italiaanse film over opgroeien. Daarin speelt Sam Louwyck de vaderfiguur. Zo’n type wilden wij ook in onze film en gingen daar naar op zoek — niet wetende dat Sam gewoon Vlaams is. Toen we daar uiteindelijk achterkwamen, bleek onze docent hem zelfs te kennen! Op een dag was er ineens een sms: ik lunch nu met Sam. Nog interesse? Nou, wat dacht je. Sam vond het scenario gelukkig te gek, maar had slechts anderhalve dag voor opnamen. Te weinig eigenlijk voor wat we wilden, maar we hebben het draaischema toch maar omgegooid. Dus kwam Sam om vier uur ’s middags uit Lyon ingevlogen, en draaiden we tot laat door om hem aan het einde van de volgende dag snel weer naar het vliegveld van Brussel te racen. Zijn komst was een hele ervaring, kan ik je verzekeren. En een eyeopener. Ik bedoel: hier is iemand waar ik echt tegenop kijk. En die luistert en neemt me serieus. Dat gaf me zelfvertrouwen."

Je derdejaars film Vandaag had een kind in de hoofdrol, Grijs is ook een kleur ook. De Nederlandse kwaliteitskinderfilms zijn ook enorm populair. Liggen daarin je ambities? "Nee, maar ik sluit het ook niet uit. Ik vertel in ieder geval graag menselijke verhalen, die gaan over relaties tussen mensen onderling. Dat vind ik mooi en wil ik blijven doen. In de toekomst wil ik trouwens ook weleens met alleen maar volwassen acteurs werken. Er is toch een verschil heb ik gemerkt. Met een kind ben je vriendin, ouder en regisseur tegelijk. Cecilia bijvoorbeeld stond op de set zeker open voor gesprekken, maar tegelijkertijd moet je haar ook beschermen. Zelfmoord is een heftig onderwerp. Tijdens het draaien ben je daarom ook  haar maatje. ’s Avonds hadden we vriendinnengesprekken over van alles en nog wat. Met Reinout (Bussemaker, die Cato’s vader speelt — GS) was die relatie anders. We sparden vaak over motivatie en doel. Die creatieve dialoog vond ik fijn. Je daagt elkaar uit, en drijft elkaar tot het creatieve uiterste. Dan ben je aan het eind van de dag gesloopt. Maar dat geeft ook voldoening."

Guus Schulting