Lichting 2015: Isabel Lamberti

‘Koningen in niemandsland’

Wie zijn de regisseurs van de toekomst? De hele zomer verschijnen er interviews met afgestudeerde regisseurs uit de lichting van 2015. Isabel Lamberti (Nederlandse Filmacademie) vertelt over haar documentaire Volando Voy. “Ik wil cinema maken. Voor m’n vijfendertigste wil ik een prijs op Cannes winnen.”

In je documentaire Volando Voy zien we een wandeltocht van twee zigeunerbroers van een jaar of dertien. Waar ze vandaan komen en waar ze naartoe gaan blijft tot op het laatste moment onhelder. Ondertussen krijg je inzicht in iets anders. Vertel. “Ik ga in op vergeten mensen; diegenen die niemand ziet. Daarom wilde ik dat je nooit de stad zou zien. De film toont dat zij buiten de samenleving staan. Ze zijn nietig in de grote wereld en het leven raast voorbij. Hekken sluiten hen fysiek buiten. Tegelijkertijd zijn ze koning in dat niemandsland en hebben hun eigen regels. Ze zijn alleen en staan niet onder de autoriteit van ouders of leraren. Belangrijk tijdens het draaien was daarom dat ze vrolijk waren: die tocht is een avontuur.

Volando Voy is geen klassieke documentaire. Waarom verken je de raakvlakken met fictie? “Ik haal inspiratie uit de werkelijkheid, uit krantenberichten en observaties, en maak direct de vertaalslag naar iets groters. Ik ben klaar met het hokjes-denken. Net als bij de homo of lesbo-scene, fictie of documentair — het maakt allemaal niet uit. Het is gewoon film. Natuurlijk heb je te maken met ethische kwesties en die zijn belangrijk. In mijn optiek heb je het goed gedaan wanneer je jezelf nog in de spiegel kunt aankijken. Ik vind het juist spannend als je grenzen opzoekt. De Iraanse filmmaker Abbas Kiarostami is om die reden bijzonder. Zijn films zijn weliswaar fictie, maar door de documentaire elementen vertellen ze over de sfeer en de cultuur van de dorpjes waarin ze zich afspelen.

Kiarostami was voor The Wind Will Carry Us eindeloos bezig om een appel ‘spontaan’ van een balkon te laten rollen. Hoe manipuleerde jij? “In Volando Voy heb ik elementen toegevoegd, maar het is het verhaal van deze twee jongens. Je moet daarin je persoonlijke scheidslijn bepalen. Mijn personages vinden bijvoorbeeld een Playboy. Eerder had ik hem op hun route verstopt. Zij vonden hem daar ter plekke, maar ik had hem daar wel neergelegd. Andersom gebeuren er ook dingen die je niet van tevoren had kunnen verzinnen: ze lopen langs een pretpark en maken van de omheining hun eigen attractie.”

Het eindstation van de jongens is een Spaanse sloppenwijk nabij Madrid. Daar wonen ze. Hoe reageerden de mensen daar op je aanwezigheid? “De politie zei steeds: ‘Wegwezen! Het is hier te gevaarlijk!’ Er lagen junkies op straat en in het begin waren de bewoners afhoudend. De media komen hier gewoonlijk voor telkens hetzelfde item: smerigheid, naalden op de grond, kinderen zonder schoenen. En het dorp is nog illegaal ook. Hun wantrouwen tegenover mij was dus enorm en aanvankelijk voelde ik me niet op mijn gemak. Ik benadrukte dat ik iets totaal anders wilde maken en niet in de sloppenwijk zelf wilde filmen. Het ging me om de tocht van school naar huis. Ik won vertrouwen door oprechte interesse te tonen. Na afloop stonden ze ons huilend uit te zwaaien. Daarom wil ik er nog een film maken; ik heb nu de toegang tot hen.”

Wat wordt je volgende onderwerp? “Ik hoop mijn vertelling daar te vinden, al heb ik wel een idee. Ik wil nu iets maken over een meisje van dertien à veertien jaar. In de zigeunergemeenschap is het vanzelfsprekend dat je rond je vijftiende trouwt en kinderen krijgt. De omgeving dwingt je om veel te vroeg volwassen te worden. Ik hoop dat ik een meisje ontmoet dat kind wil blijven, maar vanwege de traditie moet opgroeien. Meisjes die vroeg volwassen zijn fascineren me. Als ze zichzelf seksualiseren met dikke lagen make-up bijvoorbeeld of ten behoeve van hun gezin te grote verantwoordelijkheden moeten dragen. Want ze zíjn natuurlijk nog kinderen. Dat geldt net zozeer voor die zigeunermeisjes: ze doen de Spice Girls na en poseren als modellen. Ondertussen realiseer je je dat ze over een jaar misschien moeder zijn. Ik hoop dat iemand mij dit verhaal geeft en dan kan ik er iets aan toevoegen. Anders ben ik te veel mijn eigen ideeën die gemeenschap aan het plakken. Dan wordt het wel fictie.”

Volando Voy is te zien op het Nederlands Film Festival 2015 in Utrecht.