Lichting 2015: Hetty de Kruijf

‘Wat nou als ik wakker word en het allemaal niet is gebeurd?’

Hetty de Kruijf was bijna — tegen haar grote droom in — geen regisseur geworden. Ze studeerde geneeskunde, maar dacht bij zichzelf: ‘Als ik nu doorga met deze studie word ik een dokter, maar ga ik niet mijn werkelijke droom achterna.’ Nu is ze afgestudeerd aan de Filmacademie en heeft haar film Nachtoord de Topkapi Fictie Prijs gewonnen. De Kruijf: ‘Ik kan haast niet geloven dat mijn droom van kleins af aan opeens verwezenlijkt is.’

Nachtoord is een prachtige korte film geworden. Geschoten in zwart-wit vertelt de film het indringende verhaal van Saïd, een introverte jongen in een anonieme arbeidersstad. Saïd (gespeeld door de talentvolle Majd Mardo), sleutelmaker van beroep, ontvlucht zijn realiteit door huizen van interessantere, succesvollere mensen te bewonderen. Het is een gewoonte van hem geworden: hij treft een klant die een sleutelkopie nodig heeft, kopieert een extra sleutel, volgt de klant naar zijn of haar huis en sluipt naar binnen als de eigenaar de deur uit gaat. Hij bestudeert dan hun kunst, leest hun boeken en luistert hun muziek. Hun dromen zijn dan even de zijne. Altijd neemt hij één herinnering mee. Die stopt hij in een doos die onderhand al aardig gevuld is.

Saïd ontsnapt op deze manier van een leven dat steeds drukkender wordt. Hij haalt het eten voor zijn familie, terwijl zijn broer met foute jongens op straat hangt. Ondertussen staat het plafond bij hen in huis letterlijk op instorten. Toch is Nachtoord niet het soort sociaal-realistische film waar je depressief van wordt. Zie het eerder als zwart-wit sprookje met een mooie boodschap: jaag je dromen na. Een boodschap dicht naar het hart van regisseur Hetty de Kruijf, die met het afstuderen bij de Filmacademie eindelijk haar eigen droom heeft weten te verwezenlijken.

Vier jaar lang zat je op de Filmacademie in een filmische snelkookpan om uiteindelijk naar dit moment toe te werken. Hoe kijk je daar op terug? ‘Het waren de vier leukste jaren van mijn leven. Maar ook wel de zwaarste. Naast het feit dat het keihard werken is, ben ik van mijzelf een best verlegen, stil iemand en ik kwam in een klas met zes mondige regisseurs. Ik moest even wennen om mijzelf staande te houden daartussen, maar dat is allemaal gelukt. Je wordt al een beetje klaargestoomd voor de harde wereld daarbuiten.

Hoe onderscheidde jij je dan in die klas vol mondige regisseurs? ‘Ik vind het belangrijk dat een verhaal een bepaalde urgentie heeft. Ik vertel alleen verhalen die ik echt moet vertellen. Film is voor mij een idee of een boodschap naar buiten brengen. Daarom is het kenmerkend voor mij dat ik veel research voor mijn films doe.’

Waar bestond die research in het geval van Nachtoord uit? ‘Eigenlijk is het bij mijn derdejaars film begonnen. Toen las ik over jongens die naar Syrië vertrokken om als Jihadstrijders te vechten. Daar heb ik mij toen helemaal in verdiept. Ik kwam al snel in de Schilderswijk terecht, waarvandaan veel van die jongens zijn vertrokken. Een grote oorzaak voor die jongeren om te vertrekken bleek ontevredenheid te zijn. En die ontevredenheid die ik daar voelde, daar ben ik met deze film op in gegaan. Ik ben vaak in een buurthuis geweest in de Schilderswijk en daar heb ik met veel met jongeren gepraat. Daar ontdekte we wat we eigenlijk al wisten: veel van hen geloven niet dat ze iets kunnen bereiken.
De jongen die het buurthuis leidde heeft wel een universitaire opleiding gedaan en zou een prima baan kunnen krijgen, maar hij heeft zich helemaal gestort op dat buurthuis en op de jongeren daar leren om door te zetten, te studeren en echt iets te gaan doen met hun leven. Daar is de film eigenlijk uit ontstaan. Dat je een droom moet hebben en echt iets moet willen. En hoop moet hebben om iets te bereiken, ook al zit er zo veel tegen in je leven.

Nu heb je die film gemaakt en ben je afgestudeerd. Jij hebt jouw droom dus verwezenlijkt. Hoe voelt dat? ‘Al de hele tijd kan ik haast geloven dat mijn droom van kleins af aan opeens verwezenlijkt is. Dat is bijna niet te vatten. De hele week liep ik rond met de gedachte, wat nou als ik wakker word en het allemaal niet is gebeurd?’

En als je verder mag met dromen, waar zie je jezelf over vijf jaar? ‘Werken aan een speelfilm.’

Is die dan al af? Of ben je op de set? ‘Ik hoop dat die dan al af is…’

Hugo Emmerzael