Lichting 2015: Gonzalo Fernandez
‘Schrijven met de camera’
Wie zijn de regisseurs van de toekomst? De hele zomer verschenen er interviews met afgestudeerde regisseurs uit de lichting van 2015. Als een van de laatsten grinnikt Gonzalo Fernandez (Nederlandse Filmacademie) over zijn roadmovie Lazarus: "Ik ben een best luie regisseur. Of nee, niet lui — regie bestaat grotendeels uit het vinden van de juiste acteurs. Zij kunnen zelf al veel invullen. Als je die gevonden hebt, gaat alles makkelijker."
Ik las dat je bent geboren in Mongolië en in het vreemdelingenlegioen hebt gezeten. Waarom ben je films gaan maken? "Uh, tja. Dat is een slechte grap. Het klonk spannender dan dat ik ben geboren in Delft-Zuid en daarna de kunstacademie in Rotterdam heb gevolgd."
Niet! Wat geinig! Wat heb je dan verder gedaan? "Videoclips bij MTV en wat projecten voor BNN. Uiteindelijk maakte ik een film voor een jongerenproject en zo ben ik weer gaan studeren."
Ergens verbaast je grap me niet. In je absurdistische Lazarus ontstaat in de auto een vriendschap tussen een rouwende vrouw en een praatgrage junk. Achterin ligt een aangereden hondje. Waarom spreekt zwarte humor je zo aan? "Ik heb de afgelopen vier jaar verschillende mensen verloren, onder wie m’n vader en m’n schoonvader. Bij al die rouw merkte ik dat humor de enige manier is om daarmee om te gaan. Lachen relativeert bij een crematie en de grappige anekdotes die je achteraf oprakelt werken troostend. De dood zelf is absurd, omdat hij niet te accepteren is en tegelijkertijd onontkoombaar. In een roadmovie kun je je absurdistische ideeën uitbuiten, omdat dit genre minder op het plot drijft. Je hebt ruimte om te experimenteren."
Je film is vreemd en eigenzinnig. Af en toe duikt er bijvoorbeeld een groeiend en slinkend orkestje op. "Ik houd niet van een vaststaand script, ik wil dat het gaandeweg ontstaat. Zo ging het ook met die muzikanten; die zijn er op het laatste moment bij gekomen. Harald [Austbo — LvZ], de cellist, auditeerde voor de rol van de junk. In een van zijn castingfilmpjes speelde hij cello en toen bedacht ik dat het mooi zou zijn als een paar muzikanten fungeerden als vertellers. Ze bezingen haar verdriet en geven commentaar. De basis is de cello en soms komen er instrumenten bij. De klarinet klinkt hoopgevend. Die is levenslustig en biedt perspectief. De gitaar heeft een snelwegsound voor onderweg; de drums geven vaart."
De locaties waar je hebt gedraaid zijn moeilijk te plaatsen. Waarom? "We zijn op zoek gegaan naar industriegebieden. Nederland heeft geen filmische landschappen, omdat alles aangeharkt is en daardoor op elkaar lijkt. Maar industriële gebieden waar niemand naar omkijkt zijn dat juist wel. Het zijn de afvoerputjes van de maatschappij en dat maakt ze bijzonder. Ze zijn weggestopt, maar je rijdt er soms vlak langs. Ze voelen als woestijnen. Het voordeel van film is dat je mensen kunt laten zien in hun omgeving, zoals geen ander medium dat kan. Daarom is Fritz Lang een van mijn helden. Hij zoekt het industriële ook op en ik hou van zijn supertotalen [overzichtshots van grote afstand — LvZ]."
Je bent gefascineerd door omgevingen. Houd je je tijdens het regisseren dan meer met de vorm bezig dan met de spelregie? "Ik vind spelregie moeilijk, dus ik vertrouw op het kunnen van mijn acteurs. Voor Lazarus zocht ik mensen die goed waren in expressie en zo kwam ik in de mime-hoek van Suzan Boogaerdt. Zij kan alles met haar gezicht. Mijn uitgangspunt is dat de camera het verhaal vertelt. In Lazarus benadrukt een trage pan [horizontale camerabeweging — LvZ] op een pompstation bijvoorbeeld de afstand tussen de personages. Dat is schrijven met de camera. Het is van belang dat we blijven investeren in het vernieuwen van de filmtaal. We moeten in Nederland meer bezig zijn met de grammatica van cinema en een eigen manier van vertellen ontwikkelen. Het publiek moet de nationale filmkunst herontdekken."
Met welk project ga je daarmee verder in de toekomst? "Het is nog pril, maar ik ben bezig met een horrorkomedie. Ik houd van genres en vooral van het combineren van genres. We denken nu aan martelexpert op vakantie met zijn dochter in een bungalowpark à la CenterParcs. Een soort Funny Games-Noorderlingen-Léon."
Laura van Zuylen
Lazarus is deze week te zien op het Nederlands Film Festival in Utrecht.