Jonge Polen in voetspoor van Kieslowski

De meester en zijn leerlingen. Zo zou je het Poolse filmprogramma kunnen noemen waarmee van 7 t/m 13 april in Melkweg Cinema in Amsterdam een ode aan het werk van de Poolse cineast Krzysztof Kieslowski wordt gebracht. Bij zijn dood in 1996 werd hij vergeleken met grootmeesters als Bergman en Antonioni. In de jaren zeventig en tachtig leverde bij met zijn kritisch-humanistische films een grote bijdrage aan de internationale faam die de Poolse cinema toen had.

Melkweg Cinema vertoont zijn indrukwekkende tiendelige serie televiefilms dekalog, tien morele vertellingen, losjes gebaseerd op de Tien Geboden. Daarnaast is te zien hoe een nieuwe generatie jonge Poolse filmmakers zich door Kieslowski’s voorbeeld heeft laten inspireren.

Het eerste deel van Kieslowski’s dekalog zag in 1989 het licht, het jaar waarin de Berlijnse Muur viel en in Polen de eerste vrije verkiezingen van Oost-Europa na de Tweede Wereldoorlog werden gehouden. Bekend werden vooral de twee delen die ook in een langere versie als bioscoopfilm werden uitgebracht: a short film about love en a short film about killing. Met laatstgenoemde deelde Kieslowki een van de hardste mokerslagen uit zijn carrière uit.

Twintig jaar later nam de Poolse producent Andrzej Mankowski het initiatief voor dekalog 89+. Hij nodigde jonge scenarioschrijvers en regisseurs uit om in de voetsporen van Kieslowski te treden en met hun eigen interpretatie van de Tien Geboden te komen.

Ook die nieuwe serie is (op 8 en 9 april) in Melkweg Cinema te zien. Mankowski is daarbij aanwezig. Tien korte films die nieuwe verhalen vertellen en geheel op zichzelf staan, maar die door de ernst en gedrevenheid en ook wel door de poëtisch-melancholieke toon toch naar het werk van de grote meester verwijzen. Tien proeven van talent waarvoor Kieslowski zich destijds niet had hoeven schamen.

De vertoningen in de Melkweg (en ook in De Verkadefabriek, Den Bosch en Filmhuis Lumen, Delft) zijn een tamelijk unieke gelegenheid om Dekalog 89+ te zien. Volgens de producent zijn vertoningen buiten Polen voornamelijk beperkt tot festivals. Een uitbreng op dvd is nog niet in zicht.

Leo Bankersen