‘Ik heb geen verhaal om op terug te vallen’

De zevende One Night Stand is die van Eché Janga, Stockholm, die op 25 januari te zien is. Meer dan over een personage, gaat de film over schuld. Janga: "Het is zo subtiel dat ik tijdens het draaien af en toe bang was dat ik écht niks aan het vertellen was."

Ben (Ton Kas) krijgt een taakstraf. Hij was chauffeur van een toeristenbus en raakte van de weg, met de dood van enkele passagiers tot gevolg. Dood door schuld, omdat hij verzuimd heeft zijn verplichte rustpauze te nemen. Opvallend is de keuze voor de acteur Ton Kas, die hiervoor toch met name kale typetjes speelde. Janga: "Ik zag een foto van Kas met een volle bos haar en toen wist ik direct dat ik hem wilde. Hij begreep Ben heel goed en dat was belangrijk, want Ben spreekt zich nooit uit. Bovendien krijg je bij Kas het idee dat hij voor dat ongeluk een leuk leven heeft gehad. Dat hij geluk heeft gekend."
Belangrijker dan zijn personage vindt Janga het overbrengen van een gevoel: "Stockholm gaat over een man die schuldig is aan een misdaad, terwijl hij daar weinig aan kan doen. Zijn fout had iedereen kunnen maken. Ik en Sammy (Reynaert, de scenarist — LvZ) vonden dit gegeven in een krantenbericht, maar we hebben die man zelf niet gesproken. Dat vonden we niet nodig. De film vertelt niet specifiek over hem. We zijn steeds op zoek naar dolende zielen, die eenzaam door het leven dwalen."

Leeg palet
Ook in zijn afstudeerfilm Mo (2010), toont Janga zich als een gevoelsfilmer. Daarin groeien twee jeugdvrienden uit elkaar, terwijl ze dat niet willen toegeven. "Met kleine speldenprikjes bouw ik een gevoel op en dat luistert secuur," legt de regisseur uit. "Spel, camera en muziek moeten in balans zijn, want je hebt geen goed verhaal om op terug te vallen. Als een van die dingen niet werkt, heb je niks. We wilden geen grote dramatische plotontwikkeling, want anders let je meer op de vertelling dan op dat gevoel. Het moet dus subtiel zijn."
Janga is op zoek naar mensen die eenzaamheid ervaren, "want uiteindelijk gaan we allemaal alleen door het leven". Of dat idee eigen is aan deze tijd, weet hij niet. "Daar houd ik me niet zo mee bezig. Ik vind het lastig om aan te geven waarom ik iets maak. Ik maak geen films om iets maatschappelijks te zeggen. Het zegt echter wel iets, dat het isolement waarin dit karakter verkeert de kijkers aanspreekt. Ze zullen die emotie in ieder geval herkennen. Ik maak een leeg palet waar je op kunt projecteren, maar de grondvesten zijn afgebakend. Misschien dat dat mij als maker typeert: in de details leg ik een basis vast en daarbinnen ben je vrij om er zelf een betekenis in te leggen."
Waarom Ben naar Stockholm vertrekt, is niet als een verrassing bedoeld, maar, vanuit het personage geredeneerd, een logische keuze, vindt Janga. "Het gaat om de associatie met Scandinavië als iets leegs, verlatens en een plek die deprimeert. En tegelijkertijd is het romantisch, juist omdat het desolaat is. Daar kan hij opnieuw beginnen."

Laura van Zuylen

Stockholm wordt op 25 januari om 23:15 uitgezonden op Nederland 2.