Iedere twee weken een archi­tec­tuur­film

Na muziekdocumentaires (Melkweg Cinema) zijn architectuurfilms de volgende cinematografische niche die een eigen vaste vertoningsplek krijgt. Het Borneo Architectuur Centrum in Amsterdam-Oost gaat eens in de twee weken een film draaien over beroemde bouwprojecten en opmerkelijke bouwmeesters.

“We bestaan nu tien jaar, organiseren al die tijd al tentoonstellingen en rondleidingen, en vonden het tijd voor iets dynamisch”, zegt Michiel van Pelt over de oprichting van de Borneo Architectuur Cinema Club. “Onze ruimte is stevig aangepakt om een fatsoenlijk bioscoopgevoel te creëren, met een groot scherm, een goede beamer en zitplaatsen voor veertig bezoekers.”

Die zullen vanavond allemaal bezet zijn, want de openingsavond is volledig uitverkocht. Gedraaid wordt Mission Statements, The Architecture of Dutch Diplomacy (2012) van Jord den Hollander, die behalve filmmaker ook architect is en curator van het Architectuur Film Festival in Rotterdam. Na de vertoning geeft hij toelichting bij zijn film over de vier bijzondere Nederlandse ambassades in Paramaribo, Berlijn, Maputo en Addis Abeba. Dat doet hij nog een keer aanstaande zondagmiddag, als de film voor een tweede keer gedraaid wordt.

De keuze voor Mission Statements is ingegeven door de recente Israëlische aanval op het Iraanse consulaat in Damascus. “We proberen aan te haken op actuele thema’s”, stelt Van Pelt. “Rond de Olympische Spelen in Parijs willen we Building Bastille programmeren. Die film gaat over de anonieme prijsvraag die in 1982 werd uitgeschreven in Frankrijk voor het bouwen van een nieuwe operagebouw. De jury dacht een ontwerp van de beroemde Amerikaanse architect Richard Meier te hebben geselecteerd, maar het bleek te zijn van een totaal onbekende Canadees die nog nooit een gebouw had gerealiseerd.”

De Borneo Architectuur Cinema Club wil iedere twee weken een nieuwe titel presenteren. “maar het is spannend of we dat kunnen volhouden”. Voor de komende maanden staan in ieder geval al wat titels opgelijnd. Zoals Proof of the Pudding (2024), waarin Patrick Minks en Jaap Veldhoen het transformatieproces laten zien van Herman Hertzbergers meest iconische creatie, het Centraal Beheergebouw in Apeldoorn. Van Pelt: “Om de lente te vieren hebben we ook nog twee korte polderfilms, Twin Cities Almere en De Groene Kathedraal. Daarna volgt Samenwonen: Het verhaal van De Warren over een collectief gebouw op IJburg.”

Laatst genoemde film heeft een sterk lokale weerklank, aangezien IJburg op een steenworp afstand van het Borneo Architectuur Centrum ligt. Hetzelfde geldt voor Droom van een gebouw, over het nooit gerealiseerde tweede deel van het Fountainhead-gebouw dat zo’n beetje om de hoek ligt. “Dit soort films willen we combineren met documentaires die een meer internationaal karakter hebben”, stelt Van Pelt. “Op mijn verlanglijstje staat bijvoorbeeld ook My Architect (2003), waarin Nathaniel Kahn het leven reconstrueert van zijn vader Louis Kahn, een van de beroemdste architecten van de VS, die in 1974 stierf op een openbaar toilet in Penn Station en er drie verschillende families op na bleek te houden.”