IDFA 2021: Hito Steyerls Top 10 en retrospectief Artavazd Pelechian
Nature
Met Hito Steyerl heeft het IDFA een eigenzinnige eregast binnengehaald. Dat wordt bevestigd door haar Top 10, die geen tien maar veertien films bevat. De titels zijn vandaag bekend gemaakt. Ook het Artavadz Pelechian-retrosepctief is inmiddels rond, dat voor velen een kennismaking zal zijn met de bijna vergeten 83-jarige meester uit Armenië.
Hito Steyerl is een superster in de wereld van de beeldende kunst, niet alleen vanwege haar presentaties in musea als het MoMA en evenementen als de Biënnale van Venetië maar ook vanwege haar invloed als theoreticus en publiek intellectueel. Ze begon echter ooit als filmmaker en die roots klinken nog steeds door in haar werk. De Top 10 die de Duitse kunstenaar opstelde zegt veel over haar inspiratiebronnen en verwantschappen.
Feminisme is een terugkerend thema in Steyerls werk en dat verklaart de selectie van Nitrate Kisses (1992) van Barbara Hammer, pionier van de lesbische cinema, en de absoluut klassieke parodie Semiotics of the Kitchen (1975) van Martha Rosler, waarin de kunstenaar als een zombie kookinstructies uitvoert. Steyerls eigen How Not to Be Seen – A Fucking Didactic Educational .MOV File (2013), waarin ze vrouwelijke onzichtbaarheid in de media op de hak neemt, is duidelijk door deze werken geïnspireerd.
Steyerls voorkeur voor politiek gekleurde films komt tot uiting in de keuze voor Citizenfour, de IDFA 2014-hit over klokkenluider Edward Snowden. Stories of Destroyed Cities van de Rojava Film Commune echoot haar interesse voor Koerdistan, die in 2004 resulteerde in November. Die korte film was gebaseerd op materiaal voor een martial arts film geschoten in de jaren ’80, met in de hoofdrol een vriendin van Steyerl die zich later aansloot bij de PKK en in 1998 sneuvelde.
Kenedi Goes Back Home (2003) en La Commune (2000) illustreren Steyerls voorliefde voor het combineren van verschillende werelden om nieuwe betekenissen te genereren. Haar activistische insteek vindt weerklank in Videograms of a Revolution (1992) van haar grote voorbeeld Harun Farocki en Andrei Ujica, en Yama: Attack to Attack (1985), waarvan de makers door de Japanse maffia werden vermoord vanwege het blootleggen van misstanden.
Het retrospectief van de Armeense filmmaker Artavadz Pelechian, die dit jaar de Lifetime Achievement Award krijgt uitgereikt, zal voor de meeste kijkers een grote ontdekking zijn. De elf, voornamelijk korte documentaires zijn zelden te zien geweest in Nederland. Van zijn oudere werk worden We, Seasons of the Year en Our Century getoond. Daarnaast presenteert IDFA de Europese première van Nature, de nieuwste film van Pelechian en zijn eerste productie in bijna dertig jaar tijd.
De 34ste editie van IDFA vindt plaats van 17 tot en met 28 november.