Filmmakers dienen schadeclaim in bij staat om piraterij
Precies becijferd is het nog niet, maar de inkomsten die de filmindustrie misloopt door illegaal downloaden lopen in de miljoenen. Ondanks een vorig jaar ingesteld downloadverbod doet de Nederlandse staat te weinig om piraterij tegen te gaan. Dat vindt een groep filmproducenten en -distributeurs, die vandaag bekend maakte een schadeclaim in te dienen.
Onvrede over de omgang met piraterij was eind september de belangrijkste reden voor producenten Klaas de Jong en Bernard Tulp om de Vereniging van Professionele Speelfilmondernemers (VPSO) op te richten. Inmiddels telt de club negen leden en gaat ze over tot actie. Samen met een groep distributeurs heeft de VPSO twee advocaten ingehuurd om te onderzoeken hoe succesvol het indienen van een schadeclaim bij de Nederlandse staat zou zijn. ‘De advocaten denken dat het wel gaat lukken om de staat aansprakelijk te stellen’, stelt De Jong.
Dat illegaal downloaden jarenlang gedoogd werd — makers werden gecompenseerd via de thuiskopieheffing — was De Jong cum suis een doorn in het oog. ‘Maar toen Nederland vorig jaar op de vingers werd getikt door het Europese hof en er een officieel verbod kwam, gebeurde er nog niets. En dat terwijl handhaving extreem eenvoudig is: gewoon een zooitje providers aanschrijven en zorgen dat ze stoppen met het illegaal beschikbaar maken van films. Door niets te doen, is de staat medeplichtig aan piraterij.’
Onderzoeksbureau Considerati berekende vorig jaar dat de industrie jaarlijks zo’n €80 miljoen misloopt door illegaal downloaden. Hoe hoog de schadeclaim zal zijn, wordt pas vastgesteld als hij door de rechtbank wordt geaccepteerd. De Jong: ‘Maar als je bedenkt dat de omzet van de hele markt €800 miljoen bedraagt en we het over meerdere jaren hebben, kan dat bedrag oplopen tot miljoenen, misschien wel honderden miljoenen. En wij vertegenwoordigen maar een deel van de markt. Als wij erin slagen verhaal te halen bij de staat dan zullen anderen volgen.’
Het is De Jong niet zozeer om direct geldelijk gewin te doen, benadrukt hij, maar om de financiële gezondheid van de filmindustrie. ‘De helft van het productiebudget komt uit VOD-inkomsten, DVD-verkoop stelt niets meer voor. Als ik kijk naar de drie films die ikzelf de afgelopen twee jaar heb geproduceerd — Verliefd op Ibiza, Toscaanse bruiloft en Michiel de Ruyter — dan zie ik dat bij films die ruwweg hetzelfde hebben opgebracht in de bioscoop de VOD-inkomsten met 70% zijn gedaald. Voor Michiel de Ruyter waren er op een gegeven moment 45.000 illegale downloads in een week, dat is meer dan wat er legaal werd bekeken.’
Edo Dijksterhuis