Filmles op de FlitsAcademie

Op de zolder van De Balie in Amsterdam schoof een klein gezelschap studenten afgelopen weekend aan tafel bij filmmakers Jos Stelling en Paula van der Oest voor een driedaagse masterclass filmregie van de FlitsAcademie. Ze luisterden naar anecdotes over hun werk en praktische aanwijzingen voor het ontwikkelen en uitvoeren van een goed filmidee.

De FlitsAcademie biedt sinds 2009 verschillende driedaagse masterclasses. Volgens de oprichters, actrice Esmarel Gasman en regisseur Eddy Terstall, verkeert deze gelegenheidsacademie weliswaar nog in de opstartfase qua bekendheid, maar is de inhoud van hoog niveau in een laagdrempelige setting. Tijdens iedere masterclass geven twee professionals samen les over hun verschillende ervaring met het vak. Tijdens het afgelopen weekend bleek dat de twee filmmakers hun werk vanuit tegenovergestelde richtingen benaderen. Paula van der Oest sprak in het bijzonder over het werken met acteurs, terwijl Jos Stelling zijn visie gaf op film als totaalbeeld, de grote cinema. "Jos kijkt naar film als een opera, met aria’s als sleutelscènes", stelde Van der Oest. "Ik maak eerst de aria’s."

De cursisten zijn van verschillend niveau, maar willen allen het geheim van de smid weten. Enkelen hebben een korte film in de planning, als opdracht vanuit een opleiding of als onafhankelijk initiatief. Met dit vooruitzicht blijkt de flitscursus een geschikte snelkookpan om tastbaar te maken wat een filmmaker in het vizier moet houden om een idee om te zetten in film. Deelnemer en theatermaakster Iris Robles geeft aan dat het voor haar vooral een geschikte manier is om aan te scherpen wat ze al wel weet of juist nog niet weet over het maakproces.

Sterk idee
Na drie dagen stellen de regisseurs samen met de cursisten vast dat er geen harde regels bestaan, maar gelukkig kunnen er we wel een paar kernwaarheden rondom het vak filmregie worden gedestilleerd. Zo blijkt dat een sterk idee altijd het beginpunt moet zijn wanneer je een verhaal vertelt met filmische middelen. Op de vraag van één van de cursisten hoe je daar uniek in kan blijven antwoordt Stelling dat alles natuurlijk al een keer gedaan is. "Het gaat niet om het wat maar om het hoe. Hoewel het wat wel een essentieel onderdeel is van je film."

Stelling doelt hier op de verhouding tussen verhaal en uitvoering. "Wordt dus geen slachtoffer van je verhaal. Daar kan iedereen zich mee bemoeien. Houd het verhaal zo simpel mogelijk en zet je signatuur in de details." Het samen met de acteurs uitdiepen van de psychologie van het personage omschrijft Van der Oest als een andere waardevolle tactiek. "Op deze manier wordt de geloofwaardig van de film gewaarborgd."

Overzicht en dosering
Kijkend naar een fragment van haar nieuwe film black butterflies stelt van der Oest dat het belangrijk is om als regisseur boven het materiaal te blijven staan. "Je moet je idee helder hebben om daarna de acteurs te enthousiasmeren." Strengheid en een kritisch oog zijn daarbij essentieel. Zoals Stelling opmerkt: "Het weglaten is cruciaal voor een evenwichtige film. Het gaat om dat ene kleine detail dat alles duidelijk maakt." Waarop Van der Oest afsluit met het advies "dat in film kleine details groot effect kunnen hebben. Alles dat in beeld komt heeft betekenis, dus laat niets aan het toeval over."

Nienke Huitenga