Film redelijk vertegenwoordigd in NRC Cultuur Top 100

Game of Thrones
Tien procent van de plaatsen in de NRC Cultuur Top 100, die deze week werd gepresenteerd, wordt bezet door acteurs, actrices, regisseurs of instellingen uit de filmwereld. Daarmee doet film weinig onder voor literatuur, beeldende kunst, dance en design. Wel opvallend is de afwezigheid van het IFFR en de lage notering van sommige filmbobo’s.
De best scorende persoon uit de filmsector staat op de zesde plek: Anton Corbijn. Weliswaar staat er boven zijn naam ‘fotograaf’ maar Corbijn dankt zijn zichtbaarheid vorig jaar voor een groot deel aan Life, zijn film over acteur James Dean en fotograaf Dennis Stock. met films als Control en The American geldt Corbijn al jaren als Nederlands beste filmexportproduct sinds Paul Verhoeven. Die nestor zal naar verwachting volgend jaar wel weer in de lijst opduiken, na het grote succes van Elle.
Na Corbijn is er een groot gat. Pas op de 26ste plek, ver achter onder andere architect Rem Koolhaas, beeldende kunstenaar Marlene Dumas en deejay Tiësto, vinden we Carice van Houten, al jaren hét uithangbord van de Nederlandse film. Ze dankt haar hoge notering vooral aan haar vertolking van vuurheks Melisandre in de hitserie Game of Thrones. Maar ook rollen in Brimstone en Race zijn debet aan de score die haar op de lijst deden belanden tussen landschapsarchitect Piet Oudolf en vormgever/kunstenaar Daan Roosengaarde.
Regisseurs zijn van het filmvolk het best vertegenwoordigd in de lijst, die dit jaar voor de tweede keer werd samengesteld. Heddy Honigmann (57), Job, Joris & Marieke (71), Alex van Warmerdam (81), Mea Dols de Jong (89) en Lennert & Sander (95) hebben allemaal een plekje weten te veroveren. Het aandeel filmmakers is overigens nog hoger als we beeldend kunstenaars meetellen die werken met film. Dan wordt de lijst uitgebreid met Fiona Tan (29), Aernout Mik (58) en Guido van der Werve (60).
Van de instellingen en evenementen komen alleen het IDFA en EYE voor in de NRC-lijst. Het documentaire festival staat op plaats 31 terwijl het veel grotere IFFR totaal ontbreekt. EYE staat op een zeer respectabele nummer 47. Dat is drie plaatsen boven het Stedelijk Museum Amsterdam en zeven plaatsen boven het Gemeentemuseum Den Haag.
De omissies en soms bevreemdend lage notering (Alex van Warmerdam op 81 bijvoorbeeld) hebben alles te maken met de manier waarop de lijst is samengesteld. Dit is niet de Filmbonzen Top 20, zoals die ieder jaar wordt samengesteld door de Filmkrant en waar vorig jaar Doreen Boonekamp, Jet Bussemaker en Sandra den Hamer de top 3 uitmaakten. De NRC Cultuur Top 100 gaat over kunst als exportproduct en behandelt veertien disciplines. Noteringen worden bepaald aan de hand van buitenlandse vertoningen of presentaties, het aantal bezoekers en centimeters krantenkolom dat ze daarmee genereerden, plus de prijzen en andere eerbetonen die ze mee naar huis mochten nemen.
De Nederlandse film doet het het beste in Zuid-Amerika. Ook Oost-Europa en het Midden-Oosten zijn opvallende exportgebieden. Met uitzondering van landen als Rusland, Japan en Frankrijk is het telkens de sector dance die het beste uit de bus komt als cultureel exportproduct. Maar de jury, die naast de boekhoudkundige score ook nog een subjectieve waardering geeft, heeft dit jaar iets andere accenten gelegd waardoor de top 100 minder wordt gedomineerd door deejays dan vorig jaar.
Edo Dijksterhuis