Eerste themaprogramma’s IFFR 2013 bekend

Met nog tweeëneenhalve maand te gaan tot de openingsavond heeft het Internationaal Filmfestival Rotterdam vandaag de eerste drie themaprogramma’s bekend gemaakt. De filmmaker in focus dit jaar is de onbekende Duitser Dominik Graf. Er is een speciaal programma gewijd aan het voor Nederlandse bioscoopgangers veel vertrouwdere Iran. En buiten de reguliere filmzalen besteedt Sound Stages aandacht aan de filmische klankervaring.

Dominik Graf (1952) wordt gepresenteerd als ‘het best bewaarde geheim van de Duitse cinema’. Reden voor die onbekendheid — in ieder geval buiten Duitsland — is dat hij na de geflopte politiethriller Die Sieger (1994) vrijwel uitsluitend voor televisie heeft gewerkt. Voor het onvolprezen Der Fahnder (bij ons uitgezonden door de VARA) en oer-krimi Tatort regisseerde hij afleveringen. Daarnaast maakte hij een lange reeks lange en korte speel- en televisiefilms. Zijn filmografie beslaat ruim zestig titels. Graf, die veelvuldig is onderscheiden voor zijn televisiewerk, wordt door landgenoten gezien als ‘chroniqueur van het na-oorlogse Duitsland’. Hij hanteert vaak stijlmiddelen uit de Europese genrefilm, maar weet die inhoudelijk en esthetisch naar een hoger plan te tillen. Het retrospectief dat het IFFR aan hem wijdt is het eerste buiten zijn geboorteland.
Iran behoeft als filmland weinig introductie, zeker niet voor de bezoekers van het Rotterdamse festival. Mohsen Makhmalbaf, Abbas Kiarostami, Bahman Ghobadi, Jafar Panahi — het is slechts een kleine greep uit de namen die al vroeg zijn opgepikt door het IFFR en die inmiddels mainstream zijn. De laatst genoemde zit sinds 2010 gevangen; op het festival werd vorig jaar nog een grootschalige protest georganiseerd tegen de pogingen hem monddood te maken. Panahi’s situatie geeft aan hoe lastig het is om in de islamitische republiek je werk te doen als onafhankelijk filmmaker. Ook filmvertoning vindt vaak plaats op informele, onconventionele locaties. Zo zijn kunstgaleries bijvoorbeeld populair als alternatief voor de bioscoop.
Het programma Inside Iran toont films van makers die nog werken in Iran en van gevluchte regisseurs. Bovendien is er speciale aandacht voor de korte films en videokunst afkomstig uit het galeriecircuit van Teheran. Titels die al naar buiten zijn gebracht zijn From Tehran to London van Mania Akbari, Paziraie Sadeh (Modest Reception) van Mani Haghighi en Parviz van Marjid Barzegar.
Het themaprogramma Sound Stages speelt zich af buiten de reguliere bioscoopzalen, in een kerk, op een verlaten poppodium of in een jazz-café. Bijzondere filmprojecten worden gecombineerd met live muziek. Er zijn installaties van onder andere Mika Taanila, John Akomfrah en Tony Cokes. En voor de nodige verdieping met ‘hands on’-tintje zijn er presentaties en ontmoetingen op locaties met een eigen klankkleur.

Edo Dijksterhuis