‘Duurzaam filmen hoeft niet duur te zijn’

Deelnemers aan een wedstrijd die zelf besluiten om de wedstrijd op te heffen, dat maak je niet vaak mee. Zeker niet als er 12.500 euro mee gemoeid is. Toch vonden de filmmakers die meededen aan de Green Film Making Competition dat het geen zin had om elkaar de loef af te steken. Duurzaam een film produceren is al lastig genoeg.

"Ik wist niet waar ik moest beginnen", zegt Laurette Schillings van Topkapi Films, een productiehuis dat met twee films meedoet aan de competitie. "Je bent zo bezig met de inhoud dat er amper tijd is om over het proces na te denken." Marc Bary van IJswater Films grapte tijdens de eerste bijeenkomst dat duurzaam vooral duur leek. "Maar dat bleek mee te vallen. Soms is het zelfs goedkoper omdat je bespaart. De lichten op de set blijven vaak aan als de ploeg gaat lunchen. Nergens voor nodig, dat is gewoon uit gemakzucht."

De Green Film Making Competition werd dit jaar voor de tweede keer georganiseerd door het hippe duurzaamheidplatform Strawberry Earth, met geld van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Filmfonds. De eerste editie was een open inschrijving. Behalve met een goed script moesten filmmakers met een plan komen hoe ze hun korte film zo duurzaam mogelijk gingen produceren. Dit jaar was de wedstrijd voor groenste filmmaker onderdeel van KORT!, de jaarlijkse serie korte telefilms. De selectie was puur op basis van inhoudelijke criteria. Het groene gedeelte zat daar verplicht aan vast.

Dat dwong filmmakers om over duurzaamheid na te denken, zelfs als dat ze eigenlijk niet zo goed uitkwam. "Ik had wel ergens een handtekening gezet dat ik mee zou doen met wat workshops als we door de selectie heen zouden zijn, maar ik had geen idee wat dat inhield", zegt Schillings. "We hadden de mazzel dat we een film maken met Sanne Vogel, die erg met duurzaamheid bezig is. Zij kon ons alvast op het goede spoor zetten."

De huidige manier van filmmaken is namelijk niet echt goed voor het milieu. Bij analoog filmen gaan er meters filmrol doorheen, die vol zit met chemicaliën. Toch is digitaal filmen niet per se groener, zegt Bary. "De postproductie van digitaal filmen slurpt energie, net als het filmen zelf. Daar valt nog veel te winnen." Dat geldt ook voor de set. Plastic flesjes en bekertjes die maar één keer worden gebruikt, afhaalmaaltijden die voor de helft worden opgegeten en vervolgens in hun piepschuimen verpakkingen worden weggemikt: milieubewust is anders. En dan is er nog de energiebehoefte van lichtbakken, generatoren en geluidsinstallaties en het transport van apparatuur en mensen.

Op al die vlakken is verbetering mogelijk, zegt Renée van der Grinten van het Filmfonds. "Het grote plaatje van duurzaam produceren wordt pas zichtbaar met een boel kleine stapjes. Het begint met dingen als afval scheiden en digitaal lezen in plaats van op papier. Van daaruit krijg je zicht op wat er nog beter kan." Ze denkt niet dat er grote struikelblokken zijn die duurzaamheid in de filmwereld verhinderen. "Het zit vooral in houding en mentaliteit. Net zoals je thuis jezelf over een drempel moet zetten om karton te scheiden, moet je dat op de set."

Hoewel de deelnemers vol groene wil waren, was de praktijk weerbarstig. Schillings: "In de tweede bijeenkomst werd pas duidelijk wat je daadwerkelijk kunt doen om een film duurzamer te produceren. Wij hadden toen alles al gedraaid. Daarom hebben we voorgesteld om de competitie los te laten. Je kunt beter samenwerken dan acht keer apart het wiel proberen uit te vinden." Met het bedrag dat bedoeld was als prijzengeld gaan de makers nu samen een korte instructiefilm maken voor andere filmers. Bary: "De competitie was een goede manier om mensen te dwingen om over duurzaamheid na te denken, maar uiteindelijk is het beter om kennis te delen en iets groters tot stand te brengen."

Marina Blok van de NTR is in ieder geval enthousiast. "De Green Film Making Competition is volgend jaar weer onderdeel van KORT! en we willen de aandacht voor duurzaamheid ook inpassen in het programma van de One Night Stands. Er gebeurt in de Nederlandse film- en televisiewereld nog te weinig op het gebied van duurzaamheid. We kunnen er niet meer om heen dat we dingen anders moeten gaan doen. Juist bij de NTR kunnen we een voortrekkersrol op ons nemen."

Robin van Wechem

De films van NTR Kort! gaan op maandag 30 september in première op het Nederlands Film Festival in Utrecht. Dan wordt ook de eerste duurzame productiegids voor de Nederlandse filmindustrie gepresenteerd: How to Green Your Film Production (so far). Tijdens de Sustainable Sessions op dinsdag 1 oktober is deze gids voor het publiek verkrijgbaar.