Dubbele webfilm: Hollandse parels, met raadsels

Magnesium en Zwart, met suiker: twee keer Hollandse nieuwe, twee keer met een verrassende smaak. Academiestudenten Sam de Jong en Vincent Konings forceren een breuk met de vaderlandse uitleggerigheid.

"Vijf dagen? Ik moet vijf dagen wachten?" In haar ondertoon een lichte verontwaardiging. Isabelle, een puber op de grens van volwassenheid, heeft maar één ding in haar hoofd: meedoen aan de Europese Kampioenschappen turnen. En bij zo’n ambitieuze lichamelijke uitdaging komt een zwangere buik niet van pas. Hoe eerder die foetus eruit is, hoe beter.

Isabelle wordt, in de week die volgt op de mededeling van de abortusarts, gevolgd door regisseur Sam de Jong. Hij begon zijn opleiding aan de Filmacademie als documentairestudent, en dat valt duidelijk af te lezen aan zijn afstudeerfilm Magnesium, door de Nederlandse vakpers uitgeroepen tot de beste van zijn lichting. De Jong zit Isabelle, net als de Dardenne’s in hun sociaal-realistische films, met een beweeglijke camera claustrofobisch dicht op de huid.

Het zijn unheimische close ups, die onthullen, en die Isabelle desondanks sluieren. Letterlijk: zelfs als haar gezicht frontaal in beeld komt, verschuilt ze zich vaak achter een haarlok. Ook al wekt De Jong de suggestie dat je in haar hoofd verdwijnt, ondertussen tast je in het duister over wat ze denkt en voelt. Je kunt haar observeren, proberen je in haar te verplaatsen, maar ze houdt iets ondoorgrondelijks. Dat komt mede door het krachtige spel van Denise Tan, die alle expressie van haar toch al poppige gezicht stript. In haar strakke, kale blikken ligt nauwelijks emotie — wat het mysterie alleen maar vergroot.

Zo sleurt De Jong ons een ervaringswereld binnen die hij toch gesloten weet te houden. Raadsels zijn talrijker dan antwoorden, drijfveren en gevoelens blijven in nevelen gehuld, de kijker vult de gaten in. De Jong sluit daarmee eerder aan op de traditie van onze zuiderburen — ja, ook van de Dardennes. De Nederlandse directheid vormt vaak de doodsteek voor cinema en vertelkunst, die wel varen bij het niet-duiden.

De Jong is niet het enige talent dat zich hiervan bewust lijkt. De Maastrichtse filmstudent Vincent Konings kent, met zijn scenario over een verstoorde driehoeksverhouding tussen twee vrienden en een vriendin, zo zijn voorvaders — van François Truffauts Jules et Jim tot Tom Tykwers Drei. Met één cruciaal verschil: hij snijdt zijn plot in puzzelstukjes, die hij flink door elkaar husselt.

Net als De Jong kan Konings expliciteren zonder veel te verklappen. Je weet al snel dat een zomers autoritje is uitgemond in een bloedige slachtpartij op een hotelkamer. Maar dat roept ook direct spanning op, want hoe heeft het zover kunnen komen? De puzzel wordt stukje bij beetje opgelost, maar niet helemaal. Wat is nu eigenlijk de verhouding tussen de drie jonge mensen? Zijn Arthur en Emma een koppel, en gaat zij vreemd met Yves? Of hebben ze een volwaardige driehoeksverhouding, en eist Arthur Emma voor zichzelf op? Of is Arthur gewoon jaloers, omdat Yves en Emma het met elkaar doen, en hem zo buitensluiten?

Eén smetje op deze geslaagde crime passionel. Zwart, met Suiker moet gepaard gaan met een disclaimer: kijk eerst de film, en lees dan pas de synopsis. Want die onthult, bijna oer-Hollands, wat de film nu juist zo knap weet te verhullen.

Niels Bakker