Documentairemaker Martens krijgt prijs van halve ton

  • Datum 30-05-2013
  • Auteur
  • Deel dit artikel

Renzo Martens in Episode III: Enjoy Poverty

Beeldend kunstenaar en documentairemaker Renzo Martens, bekend van het controversiële Episode III: Enjoy Poverty, heeft deze week het Documentaire Stipendium van het Prins Bernhard Fonds gekregen. De vijftigduizend euro die aan de prijs verbonden zijn, moet hij besteden aan een nieuwe productie.

Episode III: Enjoy Poverty was in 2008 de openingsfilm van het IDFA. In deze documentaire reist Martens twee jaar lang door de Democratische Republiek Congo (voorheen Zaïre) en verkondigt daar de boodschap dat de hongerende Afrikanen hun armoede moeten omarmen. Niet buitenlandse fotografen de ellende aan westerse bladen laten verkopen maar zelf met een camera eropuit trekken en misère omzetten in klinkende munt. Exploitation in hyperrealistische vorm en met een behoorlijk wrange bijsmaak. Maar ook onverhulde kritiek op de ontwikkelingsindustrie. De film maakte nogal wat los.

Martens heeft inmiddels zijn project verder uitgebouwd. Hij is de artistiek directeur van het door hem opgezette Institute for Human Activities, dat onder andere ook sociologen en economen in dienst heeft. Op een Heart of Darkness-achtige location, achthonderd kilometer van de Congolese hoofdstad Kinshasa, wil het instituut een creatieve broedplaats opzetten. Vorig jaar juni werd de aftrap gegeven met een internationaal seminar. Het is de bedoeling dat dit Gentrification Program — of: hoe kan kunst de wereld beter maken op een heel erg concrete manier — ook weer een film gaat opleveren.

Martens staat met één been in de wereld van de beeldende kunst en met het andere in de filmwereld, terwijl hij langs wetenschap en activisme hinkelt. Het verslechterende klimaat voor documentairemakers deert hem dan ook niet. ‘Voor mij is het geen probleem’, stelt hij. ‘Wel vind ik dat veel mensen in de filmwereld sowieso veel te duur zijn. Als je geweldig werk maakt, dan komt de beloning op een andere manier. Cameramensen en producenten à vierhonderd euro per dag vind ik te veel.’

Martens verkondigt zijn boodschap niet alleen via het scherm. Komend jaar werkt hij zijn project verder uit als deelnemer aan het prestigieuze Yale World Fellow Program. Op zeer regelmatige basis geeft hij bovendien lezingen. Ook de aanstaande Johan van der Keukenlezing, die op 2 juni wordt afgestoken in EYE, is van hem. Het onderwerp van de lezing: film als interventie in de sociale werkelijkheid.

Edo Dijksterhuis