Documentaire leidt tot oprichting Private Security Network

Privatisering van de veiligheidsbranche is een bar slecht idee, vinden documentairemakers Ilse en Femke van Velzen. Als vervolg op hun film Prison for Profit, over de funeste gevolgen van de privatisering van een Zuid-Afrikaanse gevangenis, lanceren zij vandaag het Private Security Network, een wereldwijd online platform waarop onderzoeksjournalisten artikelen over de particuliere veiligheidsindustrie publiceren.

De Van Velzens zijn geen documentairemakers die tevreden zijn met alleen vertoning van hun films. Er moet meer mee gebeuren, vinden zij. Hun films moeten daadwerkelijk bijdragen aan veranderingen. Hoe zij die ambitie vorm geven, kunnen we lezen in een interview met beiden in het komende maartnummer van de Filmkrant. Daarin praten zij ook over hun documentaire Prison for Profit, die te zien is op filmfestival Movies That Matter (20-28 maart) en vanaf 26 maart ook in filmtheaters. De documentaire geeft een onthutsend beeld van de gevolgen van de privatisering van de Zuid-Afrikaanse Mangaung-gevangenis voor gevangenen en bewakers. Het complex in Bloemfontein, waarin bijna drieduizend gevangenen zitten, wordt geëxploiteerd door G4S.

De afkorting doet denken aan auto’s (“Hoe bevalt je nieuwe G4S?”), maar staat voor Group 4 Securicor, een grote multinational in de beveiligingsindustrie. G4S is actief in meer dan honderd landen en met meer dan 600 duizend werknemers één van de grootste particuliere werkgevers ter wereld. Het bedrijf is actief op alle terreinen van veiligheid, van bewaking van industrieterrein tot geldtransporten. En het is ook doorgedrongen tot het gevangeniswezen. Hoe dat uitpakt, is te zien in Prison for Profit: slecht betaalde bewakers, mishandeling van gevangenen, extreem veel geweld en bezuinigingen ten koste van de veiligheid. Privatisering is de oorzaak, omdat particuliere bedrijven winst als prioriteit hebben, betoogt in de film de Britse journalist Ruth Hopkins, die in Zuid-Afrika uitvoerig onderzoek doet naar de Mangaung-gevangenis. Winst is de enige reden van het bestaan van G4S, stelt zij kort en krachtig. Om een overheidstaak als het gevangeniswezen aan particulier bedrijven uit te besteden is principieel fout en een recept voor ellende, is dan ook de boodschap van Prison for Profit.

Bij het maken van Prison for Profit ontdekten de Van Velzens dat de ellende in de Mangaung-gevangenis niet op zichzelf staat. In een door G4S geëxploiteerde gevangenis in het Engelse Birmingham liep de situatie in 2018 zodanig uit de hand dat de Britse overheid G4S de gevangenis uitzette en het heft zelf weer in handen nam. Het is maar één voorbeeld, van de vele die de slechte reputatie van G4S bevestigen. Kort gezegd schrokken de Van Velzens zich rot. Om meer aandacht voor de sluipende privatisering van de veiligheidsbranche te genereren, lanceren ze samen met Ruth Hopkins (de onderzoeksjournalist die centraal staat in Prison for Profit) vandaag op het Human Rights Film Festival in Geneve (dat als gevolg van het coronavirus is afgelast voor bezoekers, maar wel onlinedebatten en bijeenkomsten organiseert) het internationale platform privatesecurity.network. Daarop publiceren onderzoeksjournalisten uit alle delen van de wereld, die zich verenigd hebben in het Private Security Network, artikelen over de particuliere veiligheidsbranche.

Meer aandacht voor de trend om veiligheid als overheidstaak te privatiseren is hard nodig, stelt het oprichtingsdocument. ‘Moeten overheden winstgevende contracten geven aan multinationale ondernemingen die vooral gefocust zijn op de prijs van hun aandelen en die als prioriteit winst stellen boven het welzijn van degenen voor wie zij zorg dragen?’ Het netwerk wil een discussie op gang brengen over ‘deze ethische en morele kwesties’, maar ook het ‘democratische debat over de particuliere veiligheidsindustrie’ aanjagen. Wie denkt dat dit een ver van ons bed show is, vergist zich: G4S is middels een publiek-private samenwerking ook betrokken bij de exploitatie van de grootste Nederlandse gevangenis (ruim duizend gevangen) in Zaandam. Dat dit vier jaar geleden in stilte is beklonken, zodat weinigen dit weten, moet alarmbellen doen afgaan.

Meer info en artikelen zijn te vinden op privatesecurity.network