Carte postale de Cannes (7)

Da’s ook een manier om met de druk van de competitie om te gaan: in de film zelf al de draak steken met de hele santekraam. Laat dat maar aan Lars von Trier over. Aan het eind van de bruiloft die de eerste helft van zijn nieuwste film melancholia beslaat moet de winnaar van de bonen-in-de-fles-wedstrijd bekend worden gemaakt: iedere gast deed een aantal droogboontjes in een fles en gokte wat aan het eind van de avond het totaal zou zijn.

Maar tegen die tijd is de bruiloft al aardig uit de hand gelopen, met een ruzie tussen de ouders van de bruid, een promotie en een ontslag. En bruid Justine (Kirsten Dunst) zit zelf, zacht gezegd, ook niet zo goed in haar vel. En dus blaast haar zus Claire (Charlotte Gainsbourg) de bekendmaking van de winnaar af. "But it’s the result of the competition", werpt de pompeuze en peperdure wedding planner (Udo Kier) nog tegen. "A lot of people would like to know the result. And then there is the prize!" Maar uitgereikt wordt er niets.

Laat ze het hier niet horen: er wordt, nu het eind van het festival langzaam in zicht komt, over weinig anders meer gepraat dan mogelijke winnaars. we need to talk about kevin lijkt een voorlopige favoriet, maar in de laatste dagen volgen nog potentiële kanshebbers van gerenomeerde filmmakers als Pedro Almodóvar en Nuri Bilge Ceylan. En ook Von Triers nieuwste werd vanmorgen in zijn eerste persvoorstelling goed ontvangen.

De film opent met een reeks schilderachtige, duistere tableaux in extreme slow motion: een bruid sleept zich voort door een dik bos dorbruine begroeing; een moeder draagt haar kind over een golf-green waar haar voeten ver in het gras wegzakken; een zwart paard zakt door zijn poten. Het eindigt met het beeld van twee planeten die op elkaar botsen. Dat beeld blijkt uiteindelijk de toon van de film te beheersen: de nieuw ontdekte planeet Melancholia gaat vlak langs de aarde scheren of er tegenaan botsen, afhankelijk van wie je het vraagt. De film draait in een vrij abstracte zin om de reacties daarop van de twee zussen: de depressieve Justine en de paktisch ingestelde Claire.

"Melancholia is just going to pass right in front of us and it’s going to be the most beautiful sight ever", houdt Claire’s man John (Kiefer Sutherland) hun zoontje voor. Het zou ook de houding van de kijker kunnen omschrijven: melancholia is misschien wel Von Triers meest gelikte film ooit. Of zoals de regisseur het zelf zegt in een interview met het Deense vakblad Film: ‘This film is perilously close to the aesthetic of American mainstream films.’ Wat dan weer niet wil zeggen, natuurlijk, dat zijn enigmatische, duistere film zelf mainstream is.

Von Trier is overigens niet de enige die speelt met de combinatie van het eind van de wereld en Hollywood-esthetiek. Ook de jonge Amerikaanse filmmaker Jeff Nichols, die in 2007 debuteerde met het sterke shotgun stories, slaat die weg in voor zijn tweede film, take shelter, te zien in de Semaine de la Critique. Curtis LaForche (Michael Shannon) is een ‘All-American regular guy’ die visioen-achtige dromen krijgt over een naderende storm — dromen die Nichols vormgeeft als varianten op de Hollywood-apocalypsen die het afgelopen decennium over ons werden uitgestort. Het maakt de hypnotiserende film een subtiel commentaar op de hedendaagse ‘culture of fear’, al schiet Nichols zichzelf in het laatste kwartier lichtelijk in de voeten.

Joost Broeren

PS
Von Trier was tijdens de persconferentie zoals gewoonlijk niet te beroerd om de boel op te hitsen. "Ik ben een nazi en ik begrijp Hitler", zei de Deen. Terwijl hoofdrolspeelsters Kristen Dunst en Charlotte Gainsbourg verderop aan tafel zaten, meldde Von Trier dat zijn volgende project met de twee actrices wel eens een lange pornofilm met veel ongemakkelijk standjes zou kunnen worden. Meer hier.