Blinden met app naar de bioscoop

Voor zienden klinkt het vaak vreemd, maar tv-kijken en naar de bioscoop gaan, zijn populaire tijdsbestedingen onder blinden en slechtzienden. Aan films met weinig dialoog valt voor hen echter weinig lol te beleven. Ook als er wel veel gesproken wordt, missen ze veel visuele informatie. Nu is er een app die dat verhelpt.

De Watson-app, die vandaag gelanceerd is, zorgt voor wat ‘audiodescriptie’ wordt genoemd. De gratis te downloaden app biedt een extra audiokanaal via de smartphone, dat gestart kan worden zodra een film in de bioscoop begint en via een oortje kan worden beluisterd. De beschrijvingen van puur visuele elementen zonder geluid — een persoon rent het beeld uit of zet grote ogen op — lopen synchroon met het geluid van de film. De techniek is vergelijkbaar met die waarmee de film App werkte, die extra scènes op smartphones toevoegde parallel aan de actie op het grote scherm. Een kort filmpje legt uit hoe het systeem precies werkt.

De app betekent niet minder dan een revolutie voor visueel beperkte bioscoopgangers, stelt Eveline Ferwerda van Vereniging Bartiméus Sonneheerdt, die zich inzet voor blinden en slechtzienden en de app heeft ontwikkeld in samenwerking met de geluidsontwerpers van Soundfocus. “In de landen om ons heen zijn dit soort voorzieningen al langer gemeengoed. Eigenlijk was Blind (2007) het eerste Nederlandse initiatief op dit gebied. Maar er was apparatuur voor nodig in de cabine voor het uitzenden van de audiodescriptie en speciale kastjes om de nek van de kijkers. Slechts vier bioscopen in Nederland hebben in dat systeem geïnvesteerd. Daarom bleef ook het aanbod uit; niet meer dan acht films zijn voorzien van die vorm van audiodescriptie.”

Dat moet met de nieuwe techniek, waarvoor geen investeringen in theaters nodig zijn, gaan veranderen. Niet dat audiodescriptie nu meteen heel goedkoop is geworden. Er moet nog altijd een apart script worden geschreven, dat moet worden ingesproken door een (stem)acteur en gemonteerd op de audiotrack. Ferwerda schat de kosten op 5 à 6 duizend euro per film, afhankelijk van de lengte. Het Nederlands Filmfonds heeft de Watson-app echter omarmd en stelt filmmakers de middelen beschikbaar om hun films van audiodescriptie te voorzien. Ferwerda: “Wij hopen dat het wordt als water uit de kraan, dat het een van de standaardonderdelen wordt van de post-productie. Het is nu zaak om snel een grote database op te bouwen, waar ook uit geput kan worden voor DVD en tv-uitzendingen.”

Update, 31/7/2023: De app heeft anno 2023 een nieuwe naam gekregen en heet nu Earcatch. De app wordt beheerd door Stichting Audiovisuele toegankelijkheid. SAVT brengt sinds 2019 ook de app Subcatch uit, die ondertiteling voor doven en slechthorenden biedt bij Nederlandse bioscoopfilms.