Bioscoopbezoek groeit, maar niet door Nederlandse film
Best bezochte film van 2016: Bridget Jones’s Baby
Het bioscoopbezoek in Nederland blijft groeien. Na recordjaar 2015 is het aantal verkochte kaartjes vorig jaar gestegen tot ruim 34 miljoen. Met de Nederlandse film ging het echter niet zo goed. De afwezigheid van grote publiekstrekkers als Gooische vrouwen 2 deed zich gelden. Het marktaandeel producties van eigen bodem daalde met een derde.
De stijgende lijn wordt voortgezet, was de optimistische boodschap van de traditionele nieuwjaarsreceptie van Filmdistributeurs Nederland (FDN) en de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) die vandaag plaatsvond in het Amsterdamse Pathé Tuschinski. Na het afvlakken van de groei in 2013 en een klein minnetje in 2014, zit de bioscoopbranche weer in de lift. In 2015 kon een overtuigende 7% groei worden genoteerd. Voor 2016 was de toename in het aantal bioscoopbezoeken 3,66%. Er werden 34.177.932 kaartjes verkocht. De totale recette ging omhoog van €275.802.342 in 2015 naar €287.617.090 in 2016, een groei van 4,28%. Een toegangsbewijs werd gemiddeld een tikkie duurder, 5 cent, waarmee een avondje naar de film nog steeds een van de meest betaalbare vormen van uitgaan is.
De grootschalige investeringen die de sector de afgelopen jaren heeft gedaan betalen dus uit. In 2015 kwamen er 34 zalen bij, maar de capaciteitsuitbreiding kreeg in 2016 pas echt een boost. De opening van onder andere Kinepolis-vestigingen in Utrecht en Dordrecht, een nieuw Pathé-filiaal in Zwolle en een Vue-bioscoop in Alkmaar zorgden ervoor dat er ruim vijftig zalen bij kwamen.
De Jan Nijland Zilveren Roos, de prijs die ieder jaar wordt uitgereikt aan een persoon of instantie die van betekenis is geweest voor de Nederlandse bioscoopbranche, ging dit jaar naar een van de aanjagers van de huidige groei. Gerben Kuipers is al veertig jaar actief als bioscoopexploitant. Hij zette het multifunctionele Cinemec in Ede op, een model dat de afgelopen jaren werd gekopieerd in Nijmegen en Utrecht.
Het Jan Nijland Zilveren Roosje, een aanmoedigingsprijs, ging naar Jan de Vries en Frank Groot. Deze voormalige medewerkers van Kriterion begonnen vorig jaar in Rotterdam KINO. Daarmee heeft de thuisstad van het IFFR weer een filmhuis in het centrum.
Er werden vorig jaar 398 films uitgebracht in Nederland. De top 3 best bezochte films bestaat uit titels die meer dan een miljoen bezoekers trokken. Ze zijn meteen goed voor tien procent van de totaalomzet. De best bezochte film was Bridget Jones’s Baby, die 1.191.719 bezoekers wist te trekken. Voor de nummer 2, Finding Dory, werden 1.082.766 kaartjes verkocht. En Huisdiergeheimen trok 1.024.822 bezoekers.
De cijfers wat betreft arthouses en filmhuizen liggen een stuk lager. De film die het in dit circuit het beste deed was Tonio. De verfilming van A.F.Th. van der Heijdens requiemroman trok 79.507 kijkers. Ook de nummer 2 van dit lijstje was ook een boekverfilming: Knielen op een bed violen (63.517). The Lady in the Van (61.893) complementeert de top 3.
Wie de top-20 best bezochte films van 2016 bekijkt, ziet daar maar één Nederlandse titel tussen staan: Soof 2 op plaats 12. De film, die nog steeds draait, trok vorig jaar 542.036 bezoekers. Dat is veel minder dan de Gooische vrouwen 2 dat zowel in 2014 als 2015 de best bezochte Nederlandse film was en uitkwam op een totaal van meer dan 2 miljoen bezoekers. De op één na best bezochte Nederlandse film van 2016 was Rokjesdag (401.649 bezoekers). Woezel en Pip: de film volgt met 225.446 bezoekers.
Hoewel in 2016 veertien films de gouden status haalden (meer dan 100.000 bezoekers), zaten er geen echte uitschieters bij. En dat is terug te zien in de totaalcijfers. De Nederlandse film — in 2016 werden er 58 uitgebracht — belandde in een duikvlucht wat betreft marktaandeel. Het totaal aantal bezoekers zakte van 6.209.529 naar 4.188.769: een daling van 32,54%. Qua recette is het resultaat zelfs nog een beetje negatiever: van €48.874.359 naar €32.789.248, wat een krimp van 32,91% betekent.
De festivals deden het goed vorig jaar. Alle festivals konden groeicijfers noteren. In sommige gevallen een bescheiden plusje, zoals Film by the Sea dat van 41.200 bezoekers naar 43.300 bezoekers ging. In andere gevallen een groeistuip: zo ging IDFA van 255.000 naar 280.000 bezoekers. IFFR trok 3000 meer bezoekers en Cinekid ruim 8.000. Van het Nederlandse Film Festival zijn de cijfers nog niet bekend.
Edo Dijksterhuis