Actie tegen UPC tijdens filmgala roept reacties op
Aan het begin van het Nederlands Film Festival sprak directeur Willemien van Aalst de hoop uit dat scenaristen en kabelmaatschappijen hun conflict over auteursrechten zouden weten op te lossen. Het gala van de Nederlandse film liep echter uit op een protest tegen NFF-hoofdsponsor UPC. Terwijl over drie dagen het hoger beroep in de zaak tegen UPC en Ziggo dient, komt op de krantenpagina’s de reactiestroom op gang.
Al jaren botert het niet tussen schrijvers en regisseurs enerzijds en kabelmaatschappijen anderzijds. De oorzaak: de onwil van de laatstgenoemde partij om een auteursrechtenvergoeding te betalen. Tot twee jaar geleden was er nog zicht op een oplossing, maar in oktober 2012 hebben de kabelaars alle bestaande contracten beëindigd en is er geen cent meer uitgekeerd. Een rechtszaak volgde en op 27 augustus 2014 stelde de rechtbank van Amsterdam de stichting Lira, die namens de makers optreedt, in het gelijk. Het hoger beroep volgt dus op 10 oktober.
Op het filmgala in Utrecht — live uitgezonden door de VPRO — liepen er nogal wat gasten rond met een gele button met daarop de tekst ‘Geen fan van UPC’. En ook in de speeches waren de negatieve sentimenten richting de NFF-hoofdsponsor niet van de lucht. Gijs Naber, die het Gouden Kalf voor beste acteur won, stelde in zijn dankwoord ‘vooral UPC niet te bedanken, ze weten zelf wel waarom’. Jeroen van Koningsbrugge en Dennis van de Ven, die optraden als presentatieduo, riepen UPC op ‘de rechten van makers niet te grabbel te gooien’.
UPC heeft nog geen inhoudelijk commentaar gegeven. NFF-directeur Van Aalst wel. Ze zegt het niet met zoveel woorden maar in een opiniestuk in De Volkskrant schemert de vrees door dat de actie wel eens het einde van het UPC-sponsorschap kan betekenen. Zo stelt zij: ‘Zonder grote financiers als UPC is het moeilijk dit feest van de Nederlandse film te realiseren.’ Van Aalst roept beide partijen op terug te keren naar de onderhandelingstafel. Dit jaar loopt het driejarig sponsorcontract van UPC af en de kabelmaatschappij moet deze maand beslissen of ze gaat verlengen of niet.
Een stuk minder genuanceerd was Marc van Warmerdam, die voorzitter is van de Nederlandse Filmproducenten. In zijn ingezonden bijdrage in De Volkskrant sabelde hij eerst het filmgala zelf neer als kwalitatief ondermaats en een televisie-uitzending onwaardig, om vervolgens de scenaristen de oren te wassen. Hij verweet ze ‘halfbakken slogans’ en dat ze ‘het televisiepubliek op de mouw spelden dat scenarioschrijvers überhaupt niet betaald worden’. In zijn slotalinea vraagt hij zich af: ‘Is men nou zo slecht op de hoogte? Of ben ik gek aan het worden?’
Een reactie op Van Warmerdams tirade kon niet uitblijven. Het platform Filmmakers-zijn-ondernemers zet op een rijtje wat de makers bestempelen als ‘nogal wat denkfouten’ van de FPN-voorzitter. Ze wijzen erop wel degelijk betaald te worden, alleen niet door de kabelaars die daartoe wel zijn verplicht door de rechter. Lira-lidmaatschap zou wel degelijk de aantrekkelijkheid van een schrijver voor een opdrachtgever verkleinen en de afhankelijkheid van producenten zorgt ervoor dat Nederlandse scenaristen weinig verdienen in vergelijking met hun Europese collega’s. En het verhaal dat producenten alleen films kunnen verkopen als ze alle exploitatierechten bezitten, zou incorrect zijn. Van Warmerdams argument dat er niet verdiend wordt aan Nederlandse films en je van een kale kip niet kunt plukken, pareren de schrijvers met de omzetcijfers van kabelmaatschappijen — 1,8 miljard euro — die grotendeels zijn gestoeld op Nederlands product.
Edo Dijksterhuis