Academici bezorgd over toegang tot filmerfgoed

Niets minder dan de toekomst van Europese kenniseconomie staat op het spel, volgens de initiatiefnemers van de meest recente filmpetitie gericht aan de Europese Commissie en het Europese parlement. Deze filmwetenschappers vinden dat de beschikbaarheid van films voor educatie en onderzoek verbeterd moet worden. Er gelden nu teveel restricties voor het vertonen van films in collegezalen.

De petitie is gestart door deelnemers aan de XX Udine International Film Studies Conference, die van 12 tot en met 14 maart werd gehouden in het Italiaanse Udine. In de begeleidende tekst wordt de dramatische hyperbool niet geschuwd. Zo wordt gesteld dat we achteruit bewegen in de geschiedenis, richting ‘a new dark age’. De digitale revolutie heeft films niet breder beschikbaar gemaakt, maar het aanbod juist juridisch achter slot en grendel gezet.

Vooral titels ouder dan tien jaar en van Europese makelij zijn vrijwel niet meer beschikbaar voor onderwijs en slechts beperkt voor onderzoek. Generaties studenten media en film groeien op zonder eerstehands ervaring van het recente culturele erfgoed.

Het wordt voor docenten sowieso steeds moeilijker om studenten kennis te laten maken met analoog filmmateriaal. Op Facebook klaagde Tom Gunning, prominent filmprofessor aan de Universiteit van Chicago, onlangs dat hij Pickpocket (1959) van Robert Bresson wilde laten zien aan zijn studenten. Toen hij een DVD in handen geduwd kreeg lastte hij de screening af en plande een nieuwe met 35mm celluloid. Want, zo stelde hij, ‘deze film laat een bepaalde professionaliteit zien. En als hem op 35mm kijkt dan leer je dat pas echt goed.’

Voor de Italiaanse petitie-opstellers is het behoud van analoog filmmateriaal een gepasseerd station. Zij pleitten juist voor een versnelde digitalisering van het complete culturele erfgoed en de vrije distributie ervan voor educatieve doeleinden.

De petitie moet 1500 ondertekenaars hebben om aangeboden te kunnen worden. Vandaag staat de teller al op 1044. Nog 456 filmliefhebbers te gaan.

Edo Dijksterhuis