81 wereldpremières op IDFA 2014
Een programma met 298 titels, waarvan er 81 hun wereldpremière beleven. Een top-10 van Heddy Honigmann. Een themaprogramma over The Female Gaze. Een themaprogramma over de werking van de media, samengesteld door kunstenaar Aernout Mik. En meer. Het programma van IDFA 2014, dat plaatsvindt van 19 tot en met 30 november, staat online.
De belangrijkste verandering ten opzichte van vorig jaar is een logistieke. Naast hoofdlocaties Pathé Tuschinski, Pathé de Munt, EYE en de Brakke Grond zijn Café de Jaren en Café Swych aan het circuit toegevoegd als nieuw festivalcentrum. Het Compagnietheater en Arti et Amicitiae zijn ook festivallocaties.
Het belangrijkste competitieprogramma, dat voor lange documentaires, bevat vijftien films. Twee daarvan zijn Nederlands: Around the World in 50 Concerts van Heddy Honigmann (over de wereldtournee van het Koninklijk Concertgebouworkest) en Those Who Feel the Fire Burning van Morgan Knibbe (over vluchtelingen die stranden aan de grenzen van Fort Europa). Verder opvallend veel films die zich afspelen in Afrika (35 Cows and a Kalashnikov, Chameleon, Democrats), twee films over doofstomme kinderen (The Queen of Silence en Wind on the Moon) en uiteraard een flinke portie politiek (Of Men and War, Those Who Said No en Uyghurs, Prisoners of the Absurd). De VPRO IDFA Award for Best Feature-Length Documentary, waar een geldprijs van €12.500 aan is verbonden, wordt op 28 november uitgereikt. De jury heeft tevens de mogelijkheid een Special Jury Award uit te reiken.
In de IDFA Competition for Mid-length Documentary gaat de strijd tussen vijftien documentaires die tussen de dertig en zestig minuten lang zijn. De Nederlandse inbreng bestaat hier uit Plaza Man van Kasper Verkaik. De winnaar in deze categorie ontvangt €10.000. Vijftien debuutfilms dingen mee naar de IDFA Award for Best First Appearance, die €5.000 groot is. Dezelfde jury reikt ook de Peter Wintonick Award uit, de aanmoedigingsprijs van €4.000 die vernoemd is naar de vorig jaar overleden Canadese filmmaker Wintonick. Verder zijn er nog competities voor Nederlandse documentaires (vijftien titels), ‘digital storytelling’ en studentenfilms (dertien titels). Een jongerenjury reikt een speciale prijs uit en er is een publieksprijs.
Van de reguliere programmering verdienen een paar onderdelen speciale aandacht. Zoals bijvoorbeeld Paradocs, dat dit jaar is samengesteld door beeldend kunstenaar Aernout Mik. Miks video installatie Raw Footage, die vorig jaar te zien was op zijn grote overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam, is het uitgangspunt voor een onderzoek naar de werking van de media. Er zitten opmerkelijke titels in het programma dat te zien is in De Brakke Grond. Zoals Letter to Jane, het extreme filmessay van Jean-Luc Godard en Jean-Pierre Gorin, Pier Paolo Passolini’s poëtisch-politieke La Rabbia en het profetische Dial HISTORY, over de geschiedenis van vliegtuigkapingen in het pre-9/11 tijdperk. Net als vorig jaar werkt Paradocs samen met Amsterdam Art Weekend, dat georganiseerd wordt door bijna dertig galeries in de stad.
Paradocs is — samen met DocLab — onderdeel van Of Media and Men, dat als onderwerp ‘de rol van beeldvorming binnen de democratie’ heeft. Voor het filmprogramma, dat de wisselwerking tussen volk en macht, traditionele en nieuwe media onderzoekt, zijn zes recente documentaires geselecteerd. Centraal staat Citizenfour, het derde deel van Laura Poitras’ trilogie over Amerika na 9/11. Dit slotdeel behandelt de afluisterpraktijken die in 2013 door toedoen van Edward Snowden publiek werden.
Nadat naar aanleiding van onder andere La vie d’Adèle de discussie over ’the male gaze‘ was opgelaaid, besloot IDFA dat het tijd was voor een programma over de vrouwelijke tegenhanger: The Female Gaze. Vijftien vrouwelijke regisseurs van naam en faam hebben een programma samengesteld met oude en nieuwe documentaires van vrouwelijke makers. IDFA onderwerpt het eigen selectiebeleid van de afgelopen tien jaar aan een onderzoek om te kijken hoe vrouwelijke makers er vanaf zijn gekomen. En er wordt stilgestaan bij de representatie van vrouwen in documentaires.
De opvolger van Based on the Same Story, waarin speelfilms en documentaires naast elkaar werden gelegd, heet Framing Reality en richt zich op de hybride film. Aan de hand van tien oude en nieuwe documentaires wordt onderzocht hoe in dit type film de werkelijkheid wordt benaderd met een mix van documentaire en fictie. De nagesprekken worden geleid door Nicolas Rapold, senior editor van het Amerikaanse filmtijdschrift Film Comment.
Edo Dijksterhuis