Hollandse Nieuwe 2019: Tamara Shogaolu over Another Dream

In de reeks Hollandse Nieuwe komen negen makers aan het woord wier werken op de 39ste editie van het Nederlands Film Festival in première gaan. Tamara Shogaolu geeft in Another Dream een ander beeld dan de tegenstelling tussen ‘wij’ en ‘zij’ die we zo vaak horen in de politiek en de media.

Waar gaat je film over? “Another Dream is een hybride animatiedocumentaire en virtual-realitygame. De kern van het mixed-reality-project bestaat uit audio-opnames van een jong, lesbisch stel uit Egypte. Ik heb hun verhaal gevolgd sinds zij asiel zochten in Nederland na hun deelname aan de Egyptische Revolutie van 2011. Ik wilde hun verhaal en hun reis delen op een manier die dicht bij hun persoonlijke ervaring en beleving kwam, en die stereotyperingen in twijfel trekt. Zo proberen we het beeld dat door de massamedia van vrouwen met kleur, homoseksuelen en de moslimgemeenschap wordt neergezet, te wissen. Dit leidde automatisch tot een experimentele en nieuwe manier van vertellen.
“Door animatie konden wij de identiteit van de vrouwelijke hoofdpersonen beschermen. Het benadrukt daarnaast het persoonlijke van hun verhaal, net als het unieke perspectief van de vrouwen. Animatie gaf ons de kans om te experimenteren met filmbeelden én beïnvloed te raken door diverse stromingen, van de Nederlandse en Egyptische schilderkunst tot het magisch realisme. Het experimentele karakter van VR laat je in de herinneringen van de hoofdpersonen stappen, om daadwerkelijk hun reis te ervaren en hun emoties te beleven. VR gaf ons ook de mogelijkheid om een hybride animatiedocumentaire met game-elementen te maken en deze op een unieke manier te combineren, door het gebruik van tools zoals AnimVR. Er zijn drie verschillende animatietypes waarin 2D- en 3D-animatie samenkomen met handgetekende personages in een virtuele omgeving.”

Waarom wilde je deze film maken? “We leven allemaal in onze eigen verhalen. Als kunstenaar met een multiculturele achtergrond ben ik, na op veel verschillende plekken in de wereld te hebben gewoond, geïnteresseerd in de complexiteiten van de verhalen die de wereld vormen. Ik heb ervaren dat het delen van persoonlijke verhalen – met name verteld vanuit perspectieven die minder vaak worden gedeeld in de media – ons kan onderwijzen, genezen en verbinden.
“Ik geloof dat het op een innovatieve en aansprekende manier delen van deze verhalen vandaag de dag urgenter is dan ooit. We horen in de politiek en in de media te vaak de tegenstelling tussen ‘wij’ en ‘zij’, maar door technologische ontwikkelingen zie ik de mogelijkheid om de wereld meer ‘wij’ dan ooit te laten zijn.
“Another Dream is onderdeel van een animatiedocumentaire- en transmedia-serie, Queer in a Time of Forced Migration, die de interviews samenbrengt die ik de afgelopen acht jaar heb opgenomen met LGBTQ asielzoekers. De serie wekt deze tot leven door film en mixed-reality-vertellingen. Ik heb gekozen voor animatie om de identiteit te beschermen van de geïnterviewden, maar ook om de persoonlijke aard van hun verhaal te benadrukken en om nieuwe manieren te introduceren om hun verhaal te ervaren. Nieuwe en immersieve media laten zien dat verhalen niet alleen gehoord dienen te worden, maar ook gevoeld moeten worden. Ik denk dat nieuwe media, zoals VR- technologie, de macht hebben om het politieke persoonlijk te maken en het persoonlijke universeel.”

Mijn volgende film wordt nu eens… “Ik werk momenteel aan verschillende projecten. Met Ado Ato Pictures werken we aan het produceren van een geanimeerde documentaire, Canto negro por la luz (Black Song for Light), die de black-conscious-beweging in Ecuador onderzoekt. Ik ben mij ook aan het klaarmaken voor They Call Me Asylum Seeker, het derde en laatste hoofdstuk van de serie Queer in a Time of Forced Migration. Dat wordt een ruimtelijke en audio-gedreven augmented-reality-ervaring.”

Wat heeft de Nederlandse film nodig? “Ik denk dat er een grote vraag is naar meer representatie van mensen van kleur in de Nederlandse film- en mediagemeenschappen. Er zijn zoveel rijke culturen en bijzondere gemeenschappen in Nederland en ik denk dat het noodzaak is om hun verhalen in de Nederlandse cultuur te voegen – om mensen met kleur als volledige en menselijke personages te presenteren en niet als karikaturen. Deze gemeenschappen zijn onderdeel van ons leven en onze wereld hier, dus waarom zouden we deze stemmen en perspectieven niet meenemen in de verhalen die we vertellen over de wereld om ons heen?”

Herinner je je een bepalend filmmoment in je leven? “Ik denk dat het moment dat de grootste impact heeft gehad op mijn carrière als filmmaker en immersieve kunstenaar de jaren waren waarin ik op Java in Indonesië heb gewoond. Ik had toen al een tijdje in Indonesië gewerkt en besloot om wat tijd vrij te nemen en aan de slag te gaan in een kunstenaarsresidentie bij het poppentheaterbedrijf Papermoon. Ik heb een jaar lang poppen, hybride films en experimentele videokunst gemaakt. Het was voor het eerst dat ik mijzelf daadwerkelijk toeliet te experimenteren en risico’s te nemen, met wisselend succes. Maar ik leerde ontzettend veel van experimenteren. Ik denk dat ik hierdoor mijzelf daadwerkelijk als kunstenaar heb ontdekt.”

Another Dream (Een andere droom) is te zien op de Interactive Expo van het Nederlands Film Festival, dat plaatsvindt van 27 september tot en met 5 oktober in Utrecht.