Take 5: Frans Bromet eindelijk welkom op IDFA
Stop de persen! IDFA vertoont een retrospectief van Frans Bromet. Opmerkelijk want op IDFA was Bromets werk nooit welkom. Directeur Ally Derks vond zijn films geen creatieve documentaires, maar gewone tv-reportages.
1 Tien jaar geleden noemde u de IDFA-organisatoren ‘dames met dikke oogkleppen’ op. Als het er maar ‘artistiekerig’ uitzag, vonden zij het volgens u goed. Is uw werk plotseling ‘artistiekerig’ geworden? Of zijn de dames veranderd?
Ik zal je vertellen hoe het is gegaan. Vorig jaar kwam ik Ally Derks tegen bij de presentatie van een documentaire dvd-box. Ze was heel vriendelijk en zei dat ze wel eens hoorde dat ik boos op haar ben. Ik antwoordde dat ik het raar vond dat IDFA nooit een film van mij had gedraaid. Ze zei dat ik mijn nieuwe film gewoon moest insturen. Dat deed ik, maar toen kreeg ik als reactie dat de reglementen waren veranderd. Men selecteerde alleen nog Nederlandse documentaires als het wereldpremières waren. Mijn film viel dus af, want die was al te zien geweest. Toen opperde Ally om een retrospectief van mijn werk te houden.
2 Wat was er volgens IDFA altijd mis met uw werk?
Toen IDFA begon, nam het alleen documentaires serieus op de drager film. Video was te ordinair. Later deed men een concessie en mochten ook dingen op video meedoen, maar die konden dan weer geen prijzen winnen. Kortom, de drager film was altijd ver verheven boven video. Ik vond dat onzin: wat doet de drager ertoe? Het gaat om de inhoud. Dat is nu aan het slijten. Een rol speelt dat videocamera’s steeds beter zijn geworden.
3 Op IDFA had men het altijd over creatieve documentaires. Is het u ook opgevallen dat we die term nog maar zelden horen?
Gelukkig maar, want het is een idiote term. En een pleonasme. Zo heet dat toch? Volgens mij is iedere goede documentaire creatief. Ik hoor nu steeds vaker het woord auteursdocumentaire. Ik zou niet weten wat dat is. Laatst zei een tv-bobo tegen me dat dat documentaires zijn die door het Stimuleringsfonds worden gefinancierd. Ik vind het een mooie definitie. Helaas heb ik er niets aan, want men ziet mij niet als auteur. Daarom mag ik nooit iets maken voor het documentaireprogramma Holland Doc, want daar moet je auteur voor zijn.
4 Toch is de waardering voor uw werk de laatste jaren enorm toegenomen.
Ja, dat is heel grappig. Tv-recensent Wim de Jong bij de Volkskrant is helemaal omgeslagen. Hij heeft veel stukjes tegen mij geschreven, maar nomineerde mij nu met de serie de nalatenschap voor de Nipkowschijf. Bij de NRC noemde tv-recensent Hans Beerekamp mij de uitvinder van ‘aanbeltelevisie’. Natuurlijk geniet ik van de verandering. Alleen moet de publieke omroep nog om, want ik krijg er geen programmavoorstel door. Laatst diende ik een plan in bij de VPRO. Hoofd televisie Frank Wiering vond het een ‘hartstikke leuk’ idee, maar moest het voorleggen aan de netcoördinator. Helaas zag die er niets in, zei Wiering. Later hoorde ik dat hij het plan helemaal niet aan de netcoördinator had voorgelegd. Hij had hem gewoon als boeman gebruikt. Zo ondoorzichtig is Hilversum als je iets van de grond wilt krijgen.
5 Wat kunnen we zien op uw retrospectief?
Ally Derks wilde recente films, maar ook uit het verleden en zelfs verre verleden. De selectie die ik haar stuurde, heeft ze op één film na overgenomen. Een film over punkjongeren in Los Angeles vond ze niet interessant.
Jos van der Burg