Jim Süter over In Limbo

“Het reptielen­brein: ik hoorde zijn jasje kraken”

Regisseur Jim Süter sluit komend weekend de dertiende One Night Stand-reeks af met In Limbo. Nasrdin Dchar speelt een getraumatiseerde politieagent, voor wie heden en verleden in elkaar overvloeien. Süter: “Ik heb zelf ook een en ander meegemaakt en dat vormt je. In deze film wilde ik bestuderen hoe trauma je identiteit vormgeeft.”

In Limbo is voor regisseur Jim Süter een emotioneel project. Het is de laatste film die editor Wouter van Luijn monteerde. Hij werd afgelopen zomer vermoord tijdens zijn vakantie in Mallorca. “Vier of vijf uur voor zijn dood sms’te hij nog dat hij in Club Reflex was en dat die lijkt op de discotheek uit onze film,” zegt Süter. Acteur Nasrdin Dchar vertolkt de rol van politieagent Oscar, die kampt met een posttraumatische stressstoornis. Samen met zijn zwangere vriendin (Charlie Chan Dagelet) is hij een paar weken met verlof in Griekenland. Het verleden dringt zich aan hem op. Het verhaal komt voort uit een herinnering van de regisseur zelf. Süter: “Ik was op mijn vijftiende in een all inclusive hotel met mijn familie en daar was een ronddolende man, net als in de film. Hij bleek agent te zijn en hij had drie maanden ervoor iemand doodgeschoten. Ik wilde onderzoeken wat trauma doet met je identiteit.”

Hoe verandert trauma je identiteit? “Om te beginnen moet je het beeld dat je van jezelf hebt bijstellen. Als je iemands dood op je geweten hebt, zoals Oscar, ben je dan wel wie je dacht dat je was? Wat blijft over van het oude beeld over jezelf? En hoe verenig je dat met deze nieuwe, onbekende kant? Daarnaast ben ik geïnteresseerd in hoe je persoonlijke binnenwereld zich verhoudt tot de buitenwereld. Je idee over je identiteit baseer je op je verleden, maar het leven zelf is op de toekomst gericht. Daarom is het ongeboren kind van Oscar belangrijk. Er wacht een toekomst op hem, met iemand die hem nodig heeft.”

Jim Süter
Jim Süter

Oscar is bang voor het vaderschap. Herken jij die angst? “Een hoop vrienden van mij worden nu vader. En mijn broer ook. Ik worstel nog met de vraag of ik klaar ben voor die verantwoordelijkheid. Die vraag gaat gepaard met een soort schuldgevoel, namelijk of ik wel goed genoeg ben om zoiets puurs op de wereld te zetten. Bij Oscar gaat dat schuldgevoel nog een stap verder. Hij heeft een zwarte kant van zichzelf leren kennen en kan het vaderschap daar niet mee rijmen.

Jullie hebben gekozen voor een dwingend geluidsontwerp. Waarom? “We hebben voor onze research gepraat met politiemensen met PTSS en specifiek gesproken over hoe je de wereld ervaart met zo’n stoornis. Een van hen vertelde dat hij een hyperfocus kreeg, nadat hij zijn trauma had opgelopen. Zijn reptielenbrein was ingeschakeld: hij reageerde als een beest, heel instinctief. Hij zag iemand aan de andere kant van het station lopen en hoorde zijn jasje kraken. De rest van de omgeving was vaag, maar hem zag en hoorde hij haarscherp. Toen dacht ik: dít is film.”

Agenten komen regelmatig negatief in het nieuws en hun acties liggen onder een vergrootglas. Had je ook een politieke motivatie? “Ik wilde vooral de mens achter het uniform te laten zien. De verhalen die agenten vertellen zijn niet mals; er zitten er momenteel een paar duizend thuis met PTSS-klachten. Ze maken dagelijks dingen mee, waar jij en ik wekenlang de kluts van zouden kwijt zijn. Maar zij hebben een eed afgelegd en beloofd om ons te beschermen met risico voor eigen leven. Het is belangrijk de politie niet als instituut te zien, maar je blijven te realiseren dat dit gewone mensen zijn.”

Wat kunnen we de komende tijd van je verwachten? “Hopelijk kan ik meters maken in de tv-seriewereld en ik ben echt klaar voor een speelfilm. De ene film die ik wil maken speelt zich af in Schotland en gaat over een Gaelische band. De leden reizen vanuit een klein dorpje af naar Edinburgh voor een festival en daar gaat het helemaal mis. Daarnaast heb ik al langer een plan liggen, dat gaat over het overview-effect. Deze aandoening doet zich voor bij astronauten. Doordat ze de aarde van grote afstand hebben gezien, maken sommigen in hun hoofd een spirituele verschuiving door, die ervoor zorgt dat ze de wereld als één geheel beschouwen. Ze begrijpen ruzies en oorlogen niet meer en veel van hen worden milieuactivisten, omdat ze hebben gezien hoe kwetsbaar de aarde is. Ze zien hem als een soort ruimteschip, dat je goed moet onderhouden.”

In Limbo wordt zaterdag 10 november om 22:00 uitgezonden op NPO3.