Lichting 2022: Rosalie van de Biezen over Een jaar lang niks

In aanloop naar de Studentencompetitie op het Nederlands Film Festival interviewt Filmkrant wekelijks vers afgestudeerd filmtalent. Rosalie van de Biezen sluit haar academietijd aan de St. Joost af met Een jaar lang niks, de laatste film die ze zal regisseren. “Ik haal veel meer plezier uit het schrijven.”

Tijdens haar tweede studiejaar deed Rosalie van de Biezen een minor Fashion-Film in Århus, Denemarken. Twee dingen die ze daar ontdekte: hoe visuals een verhaal kunnen vertellen, zonder noodzaak tot dialoog, én dat ze vooral films was gaan maken vanuit haar passie voor het schrijven.

Van de Biezen: “Regisseren lukt me wel, maar ik haal veel meer plezier uit schrijven. Dat heb ik daar pas echt durven zeggen, nadat ik twee jaar van verschillende departementen heb geproefd en het regisseren echt een kans had gegeven. Voor mij is het schrijfproces de leukste fase van het maken. Ik heb gewoon niet de ambitie om regisseur te zijn.”

Stilte
Toch waagde ze zich er nog één keer aan. Van de Biezens verstilde afstudeerfilm Een jaar lang niks neemt ons mee in de lesbische relatie van Sam en June, twee vrouwen van begin twintig die op een moeilijk punt in hun relatie zitten na het overlijden van June’s moeder.

Wat met name opvalt aan Een jaar lang niks is dat Van de Biezen het stereotype van een regisserende scenarist ontkracht. Ze gaat uit van beeld, van stilte, kauwt totaal niet voor en laat ruimte voor de kijker om zelf te bepalen wat er aan de hand is. Vooral voor een afstudeerfilm, waarin scenaristen maar al te vaak een visitekaartje willen afgeven met dialoog, valt Van de Biezens rustige en observerende signatuur als scenarist (en regisseur) op.

“Misschien is het een cliché, maar ik ben geïnteresseerd in hoe mensen zich tot elkaar verhouden en hoe we écht met elkaar praten. Ik heb me altijd gestoord aan de gemiddelde Nederlandse romkom, waarin precies gezegd moet worden wat er aan de hand is. We vinden de kijker heel erg dom, alles moet benoemd worden. Zo ga je voorbij aan de eigen invulling van de kijker.”

Voor haar film kwam ze vaak samen met haar hoofdrolspeler Sharlee Daantje (die June speelt) om improvisatiesessies te houden en scènes alvast uit te spelen. Constant vroegen ze zich hardop af wanneer iets gezegd werd en waarom. Van de Biezen zelf noemt het een proces van wegsnijden. “Ook op de set nog dachten we: is deze zin niet in een handeling te stoppen? Ik heb totaal geen probleem met dialoog wegsnijden, want ik vind stiltes heel mooi. Er wordt denk ik meer gezegd in wat er niet gezegd wordt.”

Representatie
Startpunt voor Een jaar lang niks was dat ze iets wilde maken rond een lesbische relatie. Het conflict moest niet zijn dat de twee hoofdpersonen lesbisch zijn, maar dat ze problemen hebben in hun relatie. Een volwaardige lesbische relatie, zoals van de Biezen benadrukt. “Daar heb ik eigenlijk altijd al over geschreven, lesbische relaties en representatie. Op de middelbare school durfde ik daar niet zo openlijk werk over te maken, ik voelde me toen als lesbisch meisje niet gerepresenteerd in de media. Sindsdien is denk ik alles dat ik heb geschreven een manier om te creëren wat ik zelf wou vinden. Dat kwam pas openlijk tot wasdom op de St. Joost.”

Het thema van haar film is deels autobiografisch: een scheefgroeiende relatie. “In mijn film gaat het eigenlijk niet eens om het rouwen, maar om het conflict, om de scheve relatie die er kan ontstaan als de een meer moet geven dan de ander. Er is ook geen bad guy in dit geval, want iemand die rouwt kan nauwelijks geven. Het gaat om de andere taal die je allebei spreekt na een gebeurtenis en hoe ga je daarmee om. Moeten we breken of gaan we door?”

Kleur
Dat Van de Biezen bezig is met representatie, in meerdere facetten, blijkt eveneens uit haar casting. Ze wilde heel bewust twee acteurs van kleur in de hoofdrol. Het ging haar er niet alleen om de minderheid van de lesbische relatie uit de probleemsfeer te halen, het ging specifiek ook om de zichtbare minderheid van mensen van kleur in een lesbische relatie. Een dubbele minderheid.

“Ik ben altijd al geëngageerd geweest in wat ik maak, maar ik vond deze keuze maken best moeilijk. Mag ik dat als witte vrouw wel doen? Mag ik wel over de relatie van twee zwarte vrouwen schrijven? Ik wilde het heel graag omdat je het in films en series nauwelijks ziet. Als er lesbische vrouwen in beeld worden gebracht, dan kan een van de twee van het koppel van kleur zijn, maar de hoofdpersoon is wit. Het leek me heel mooi om dat te doorbreken, zonder dat het daar specifiek over gaat. Niet de worsteling van het zwart zijn en niet de worsteling van het gay zijn. Ik heb daar veel over gespard met Sharlee.”

“Door de gesprekken die we hadden zijn er ook dingen in mijn film gekomen die ik zelf niet had kunnen bedenken, of die ik twee zwarte acteurs niet zomaar had kunnen laten spelen. Ik wil niet pretenderen dat ik het wel even beter weet. En achteraf, misschien hebben we niet eens genoeg gepraat. Ik geloof er stellig in dat het gesprek in elke stap belangrijk blijft.”

Een jaar lang niks is te zien tijdens de Studentencompetitie op het Nederlands Film Festival, dat plaatsvindt van woensdag 21 t/m vrijdag 30 september 2022.